Ὁ Ἅγιος Παΐσιος γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ πόνου

Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Δ΄ «Οἰκογενειακὴ Ζωὴ», ἔκδ. Ἱερὸν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτὴ Θεσσαλονίκης
– Γέροντα, ποιὸ πόνο λέτε ἀνυπόφορο;
– Τὸν πόνο πού κάνει νὰ τρέχουν δάκρυα ἀπὸ τὰ μάτια! Αὐτὰ τὰ δάκρυα δὲν εἶναι οὔτε μετανοίας οὔτε ἀγαλλιάσεως· ποῦ ὑπάγονται; Τί λέτε;
– Μαρτύριο δὲν εἶναι, Γέροντα;
– Ἔμ, μαρτύριο εἶναι!
–Γέροντα, ὅταν ἔχω δυνατὸ πόνο, δυσκολεύομαι νὰ πῶ «δόξα Σοι ὁ Θεός».
– Γιατί δυσκολεύεσαι; Νὰ σκέφτεσαι τί τράβηξε ὁ Χριστός. Ξύλο, ὀνειδισμούς, φραγγέλωμα, σταύρωση! Καὶ ὅλα τὰ ὑπέμεινε, «ἀναμάρτητος ὧν» , γιὰ τὴν σωτηρία μας. Καὶ ἐσύ, ὅταν πονᾶς, νὰ λές: «Γιὰ τὴν ἀγάπη Σου, Χριστέ μου, θὰ ὑπομείνω».
– Γέροντα, τί χρειάζεται γιὰ νὰ ξεπεράσεις τὸν πόνο;
– Παλληκαριά, βία χρειάζεται.
– Καὶ τὸν ἀνυπόφορο πόνο πῶς τὸν ἀντιμετωπίζει κανείς;
– Ἂν εἶναι κοσμικός, μὲ τὸ τραγούδι, ἂν εἶναι πνευματικὸς ἄνθρωπος, μὲ τὴν ψαλμωδία…
Ὁ πατέρας μου μία φορὰ εἶχε πυρετὸ καὶ πολὺ πονοκέφαλο. Τί κάνει λοιπόν; Παίρνει καὶ τρώει μία ἁλμυρὴ σαρδέλα, πίνει καὶ ἕνα ποτήρι κρασὶ καὶ ἄρχισε νὰ τραγουδάει τὸ «Ξύπνα, καημένε μου ραγιὰ» καὶ ἄλλα τραγούδια τῆς κλεφτουριᾶς καὶ ἔγινε καλά! Ἔτσι καὶ ἐμεῖς νὰ ψέλνουμε, γιὰ νὰ διασκεδάζεται ὁ πόνος! Κι ἐγὼ μία μέρα κρύωσα καὶ εἶχα ἕναν πονοκέφαλο, ποὺ πήγαινε νὰ σπάσει τὸ κεφάλι μου. Ἄρχισα λοιπὸν μία πολὺ ὡραία ψαλμωδία καὶ μοῦ ἔφυγε ὁ πονοκέφαλος. Πράγματι ἡ ψαλμωδία μαζὶ μὲ τὴν εὐχὴ πολὺ βοηθάει σ’ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις· ἁπαλύνει τὴν ψυχή, τὴ γλυκαίνει, γιατί οἱ συνεχεῖς θλίψεις καὶ οἱ πόνοι τὴν καταβάλλουν καὶ τῆς δημιουργοῦν ψύξη. Καὶ χθὲς βράδυ δὲν μποροῦσα νὰ κοιμηθῶ ἀπὸ τὸν πόνο. Εἶπα πώς, ἂν δὲν ξημερώσω καὶ πεθάνω, τότε θὰ ἔχω… μεγάλη μέρα. Στὴν ἄλλη ζωὴ δὲν θὰ βραδιάζει ποτέ, οὔτε θὰ ξημερώνει… Ἔπειτα πῆρα ἕνα… χάπι· ἔψαλα «Τὰς ἀλγηδόνας τῶν Ἁγίων…» . Αὐτὸ τό… χάπι διαρκεῖ ὅλη τὴ νύχτα! Ἔχουν τέτοιο χάπι ἐδῶ οἱ γιατροί;
– Γέροντα, λένε ὅτι τὴ νύχτα οἱ πόνοι δυναμώνουν.
– Ναί, βαραίνει τὴ νύχτα ὁ ἄνθρωπος. Ὕστερα τὴν ἡμέρα οἱ ἄρρωστοι, ἐπειδὴ ἔχουν συντροφιά, συζητοῦν κ.λπ., ξεχνοῦν τὸν πόνο. Τὸ βράδυ ποὺ εἶναι μόνοι τους, πάει ὁ νοῦς τους στὸν πόνο καὶ νομίζουν ὅτι πονοῦν περισσότερο. Στὴν ἀρρώστια πόνοι θὰ ὑπάρχουν, ἀλλὰ σκοπὸς εἶναι νὰ γυρίζουμε τὸ κουμπὶ σὲ ἄλλη συχνότητα, γιὰ νὰ ξεχνιοῦνται. Γιατί, ἂν δὲν ἀντιμετωπίζεις σωστὰ τὸν πόνο, θὰ πονᾶς δύο φορές. Ἂν σκέφτεσαι τὸν πόνο, θὰ διπλασιάζεται ὁ πόνος. Ἐνῶ μὲ ἕναν καλὸ λογισμό, ἂν λ.χ. θυμᾶσαι αὐτοὺς ποὺ πονοῦν πιὸ πολὺ ἀπὸ σένα ἢ ἂν ψάλεις λίγο, ὁ πόνος ξεχνιέται.
– Γέροντα, ὁ πόνος συνήθως σὲ προειδοποιεῖ ὅτι κάτι συμβαίνει στὸν ὀργανισμό. Στὴ συνέχεια πόση προσοχὴ πρέπει νὰ τοῦ δίνεις;
– Πρέπει νὰ δοκιμάζει κανεὶς τὴν ἀντοχή του καὶ ἀνάλογα νὰ προσέχει. Ἰδίως, ὅταν περάσει ἡ ἡλικία, χρειάζεται προσοχή, γιατί ἕνα παλιὸ αὐτοκίνητο, ἂν συνεχίσει νὰ τρέχει μὲ τὴν ἴδια ταχύτητα ποὺ ἔτρεχε, ὅταν ἦταν καινούργιο, θὰ φύγουν οἱ ρόδες ἀπὸ δῶ, τὸ καρμπιρατὲρ ἀπὸ κεῖ… Τὸ διάστημα πού μοῦ πονοῦσε ἡ μέση, δὲν μποροῦσα νὰ κάνω κομποσχοίνι ὄρθιος. Ὅταν εἶδα ὅτι λιγάκι βελτιώθηκε, σηκώθηκα καὶ ἔκανα τὰ κομποσχοίνια ὄρθιος καὶ μεγάλες μετάνοιες, ὁπότε μὲ ξαναπόνεσε. Κάθισα λίγο. Μετὰ εἶπα: «Ἄντε νὰ ξαναδοκιμάσω». Πάλι τὰ ἴδια· πονοῦσα. Ὕστερα δὲν συνέχισα, ἀλλὰ εἶχα ἀναπαυμένο τὸν λογισμό μου.
– Ἕνας πόνος, Γέροντα, ποὺ ξέρω ὅτι δὲν ἔχει ἄλλη ἐπίπτωση στὸν ὀργανισμό, δὲν μὲ ἀνησυχεῖ. Ὅταν ὅμως δείχνει ὅτι ὑπάρχει μία σοβαρὴ βλάβη, μὲ ἀνησυχεῖ.
– Κοίταξε, ὁ πόνος λ.χ. τῆς μέσης μπορεῖ νὰ μὴν ἔχει καμία ἐπίπτωση στὸν ὀργανισμό, ἀλλὰ καθηλώνει τὸ σῶμα, ἐνῶ τοὺς ἄλλους πόνους τοὺς ὑποφέρει τὸ σῶμα.
– Γέροντα, ὅταν ὑποφέρει τὸ σῶμα, ὑποφέρει συγχρόνως καὶ ἡ ψυχή;
– Ὅταν ὁ ὁδηγὸς εἶναι ἄρρωστος, δὲν μπορεῖ νὰ τρέξει τὸ αὐτοκίνητο. Ἡ ψυχὴ ὑποφέρει, ὅταν πονάει τὸ σῶμα. Κατάλαβες; Τῆς λείπει ἡ διάθεση ποὺ ἔχει, ὅταν τὸ σῶμα εἶναι καλά. Ἀδιαθετεῖ καὶ ἡ ψυχὴ κατὰ κάποιον τρόπο.
– Γέροντα, ὁ πόνος ἀγριεύει τὸν ἄνθρωπο;
– Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀντιμετωπίσει πνευματικὰ τὸν πόνο, μπορεῖ νὰ ἀγριέψει. Ὅταν ὅμως τὸν ἀντιμετωπίσει πνευματικά, ἠρεμεῖ καὶ παρηγοριέται θεϊκά. Εἶναι πανηγύρι μετὰ ἡ ἀρρώστια. Χαίρεται, γιατί θὰ πάει μὲ τοὺς Ὁμολογητὲς καὶ τοὺς Μάρτυρες. Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες ξεχνοῦσαν τὸν πόνο, γιατί ἡ ἀγάπη τους πρὸς τὸν Χριστὸ ἦταν μεγαλύτερη ἀπὸ τὸν πόνο καὶ τὸν ἐξουδετέρωνε.
Ἱ.Μ.Λεμεσοῦ