Ἀπό τό βιβλίο «Τέσσερεις ὧρες μέ τόν γέροντα Παΐσιο»

Ἀπό τό βιβλίο «Τέσσερεις ὧρες μέ τόν γέροντα Παΐσιο1»:

Παρά τά φαινόμενα καί τήν ἀναξιότητα τῶν μοναχῶν καί κληρικῶν, ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἀκένωτη πηγή θαυμάτων. Παίρνει νερό καί τό κάνει Ἁγίασμα - παίρνει ψωμί καί κρασί καί τό κάνει Θεία Εὐχαριστία - παίρνει τόν ἄνθρωπο χῶμα καί τόν κάνει Θεό! Αὐτά τά θαύματα πολλοί δέν τά βλέπουν. Γιατί, ἄν τά ἔβλεπαν, δέν θά περιφρονοῦσαν ἤ μισοῦσαν τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά θά τήν ἀγαποῦσαν, θά τήν τιμοῦσαν καί δέν θά μιλοῦσαν γι’ αὐτήν μέ περιφρόνηση, ὅπως μιλοῦν.

«Ὅποιος σκύβει ταπεινά καί δέχεται τά χτυπήματα ἀπό τούς ἄλλους, διώχνει τά δικά του ἐξογκώματα, ὀμορφαίνει πνευματικά σάν Ἄγγελος καί ἔτσι χωράει ἀπό τήν στενή πύλη τοῦ Παραδείσου... Στόν οὐρανό δέν ἀνεβαίνει κανείς μέ τό κοσμικό ἀνέβασμα ἀλλά μέ τό πνευματικό κατέβασμα. Ὅποιος βαδίζει χαμηλά, βαδίζει πάντα μέ σιγουριά καί ποτέ δέν πέφτει...».

«Ἐάν θέλης νά βοηθήσης τήν Ἐκκλησία διόρθωσε τόν ἑαυτό σου, καί ἀμέσως διορθώνεται ἕνα κομματάκι τῆς Ἐκκλησίας. Ἐάν φυσικά αὐτό τό ἔκαναν ὅλοι, ἡ Ἐκκλησία θά ἦταν διορθωμένη».

Νά ἐλέγχετε τίς σκέψεις σας, νά συγκρατεῖτε τά λόγια σας, νά κυριαρχεῖτε στά πάθη σας, νά κάνετε ἔργα πού ἀντέχουν στό φῶς τῆς ἡμέρας.

Ἄν στήν Ἐκκλησία δεν λειτουργεῖ σωστά ἡ Σύνοδoς, ἤ στά Μοναστήρια ἡ Σύναξη, τότε, ἐνῶ μιλοῦμε γιά ὀρθόδοξο πνεῦμα, ἔχουμε παπικό! Τό ὀρθόδοξο πνεῦμα εἶναι νά λέῃ καί νά καταχωρεῖ ὁ καθένας τή γνώμη του, ὄχι νά μή μιλάῃ, γιατί φοβᾶται, ἢ νά κολακεύῃ, γιά νά τά ἔχῃ καλά μέ τόν ἀρχιεπίσκοπο ἢ μέ τόν ἡγούμενο!

(ΜΕ ΠΟΝΟ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΑΝΘΡΩΠΟ)2
                                                
1  Σειρά «Σύγχρονες πατερικές μορφές», συγγραφέας Τάσος Μιχαλάς.
2  Σουρωτή Θεσσαλονίκης - 1998, σελ. 330.

Αναρτήθηκε από Κυριάκος στις 2:18 μ.μ.

ΑΤΕΚΝΙΑ & ΥΙΟΘΕΣΙΑ - ΠΑΙΣΙΟΣ

Κάποιος δεν είχε παιδιά, αλλά, όταν έβγαινε από το σπίτι του, όλα τα παιδιά της γειτονιάς έτρεχαν κοντά του και τον περιτριγύριζαν με πολλή αγάπη. Δεν τον άφηναν να πάει στην δουλειά του. Βλέπετε, ό Θεός δεν του έδωσε δικά του παιδιά, αλλά του χάρισε την ευλογία να τον αγαπούν σαν πατέρα όλα τα παιδιά της γειτονιάς του και με τον τρόπο του να τα βοηθάει πνευματικά. Άλλοτε πάλι ο Θεός δεν δίνει παιδιά, για να βολεύεται και κανένα ορφανό.
Είχα γνωρίσει κάποτε έναν καλό χριστιανό, που εξασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου. Όταν πέρασα μια φορά από την πόλη που έμενε, τον επισκέφτηκα και η πολλή καλοσύνη του με έκαμψε να παραμείνω και να φιλοξενηθώ μια μέρα στο σπίτι του. Γνώρισα και την σύζυγό του, που του έμοιαζε και αυτή στις αρετές. Και από μεν την σύζυγο έμαθα για την πνευματική ζωή του συζύγου, από δε τον σύζυγο για την πνευματική κατάσταση της συζύγου. Αργότερα έμαθα γι’ αυτούς και από πολλούς χριστιανούς, που τους γνώριζαν, γιατι τους είχαν ευεργετήσει.
Ο άνθρωπος αυτός του Θεού εξασκούσε τίμια το επάγγελμα του δικηγόρου. Εάν έβλεπε ότι κάποιος ήταν απατεώνας, όχι μόνο δεν αναλάμβανε την υπόθεση, αλλά και τον ήλεγχε αυστηρά, για να συνέλθει. Εάν έβλεπε ένοχο, αλλά μετανοιωμένο, προσπαθούσε να συμβιβάσει κάπως τα πράγματα ή να ελαττωθεί ή ποινή. Εάν έβλεπε φτωχό αδικημένο, δεν έπαιρνε καθόλου χρήματα και προσπαθούσε στην δίκη να δικαιωθεί. Ζούσε πολύ απλά, και έτσι τα λίγα χρήματα που έβγαζε του έφθαναν, ακόμη και για να βοηθάει φτωχές οικογένειες. Το σπίτι του πιστού δικηγόρου ήταν μια πραγματική πνευματική όαση μέσα στην Σαχάρα της πόλεως. Εκεί μαζεύονταν άνθρωποι πονεμένοι, φτωχοί, άνεργοι, με οικογενειακά προβλήματα, στους οποίους συμπαραστεκόταν σαν καλός πατέρας. Είχε και γνωστούς σε διάφορες θέσεις και, όποιον έπαιρνε τηλέφωνο, για να εξυπηρέτηση κάποιον για καμιά δουλειά, για αρρώστιες κ.λπ., κανείς δεν του έλεγε «όχι», γιατί όλοι τον αγαπούσαν και τον εκτιμούσαν.
Με τον ίδιο τρόπο εργαζόταν και η γυναίκα του. Βοηθούσε φτωχά παιδιά ή νέους που είχαν δυσκολίες στις σπουδές τους. Σαν μάνα την είχαν. Κάποια στιγμή όμως μου εξέφρασε ένα παράπονο. «Όταν παντρεύτηκα, πάτερ, μου είπε, αμέσως παραιτήθηκα από καθηγήτρια, γιατί είπα να γίνω μια καλή μητέρα. Ζητούσα από τον Χριστό να μου δώσει ακόμη και είκοσι παιδιά, αλλά δυστυχώς ούτε ένα δεν μου έδωσε». Τότε της είπα: «Εσύ, αδελφή, έχεις περισσότερα από πεντακόσια παιδιά, και ακόμη παραπονιέσαι; Ο Χριστός είδε την αγαθή σου προαίρεση και θα σε ανταμείψει γι’ αυτήν. Τώρα που βοηθάς για την πνευματική αναγέννηση τόσων παιδιών, γίνεσαι καλύτερη μητέρα από πολλές μητέρες και ξεπερνάς και όλες τις πολύτεκνες μητέρες. Θα έχεις και μεγαλύτερο μισθό, γιατί με την πνευματική αναγέννηση εξασφαλίζονται τα παιδιά πνευματικά στην αιώνια ζωή».
Είχαν εν τω μεταξύ υιοθετήσει μια κοπέλα και της είχαν γράψει την περιουσία τους. Αυτή τους γηροκόμησε και, όταν αναπαύτηκαν, πήγε σε Μοναστήρι – αν και το σπίτι τους ήταν σαν Μοναστήρι, γιατί διαβάζονταν όλες οι Ακολουθίες. Στον Εσπερινό και στο Απόδειπνο είχαν και άλλους εν Χριστώ αδελφούς – Μεσονυκτικό και Όρθρο τα διάβαζαν οι τρεις. Οι ευλογημένες αυτές ψυχές πολλές ψυχές πονεμένων ανέπαυσαν. Ο Θεός να αναπαύση και αυτούς.
Γι’ αυτό λέω ότι ο μεγαλύτερος και καλύτερος πολύτεκνος είναι ό άνθρωπος που αναγεννήθηκε πνευματικά και βοηθάει για την πνευματική αναγέννηση των παιδιών όλου του κόσμου, για να εξασφαλίσουν τις ψυχές τους στον Παράδεισο.
-Μερικοί, Γέροντα, που δεν μπορούν να κάνουν παιδιά, σκέφτονται να υιοθετήσουν κάποιο παιδάκι.
-Ναι, καλύτερα να υιοθετήσουν. Δεν πρέπει όμως να επιμένουν. Αυτό που θέλει ο άνθρωπος δεν είναι πάντοτε και το θέλημα του Θεού.
-Γέροντα, οι θετοί γονείς πρέπει σε κάποια ηλικία να πουν στο παιδί ότι το έχουν υιοθετήσει;
-Ε, το καλύτερο είναι να το πουν στο παιδί σε κάποια ηλικία. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι να αγαπούν πολύ και σωστά το παιδί. Υπάρχουν παιδιά που ζουν με τους πραγματικούς γονείς τους και αγαπούν άλλους ανθρώπους πιο πολύ, γιατί οι γονείς τους δεν έχουν αγάπη…
Aπό το βιβλίο «Λόγοι Γέροντος Παϊσίου, τόμος Δ’, Οικογενειακή ζωή», έκδοσις Ι. Ησ. Αγ. Ιω. Θεολόγου, Σουρωτή Θεσσαλονίκης

H ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ ΤΟΥ ΑΓ. ΠΑΪΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ (Βίντεο)

'ΔΥΟ ΠΕΡΙΕΡΓΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΑΙΣΙΟΥ'

Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΊΣΙΟΣ ΕΙΧΕ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ ΟΣΑ ΒΙΩΝΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ

ΜΙΑ ΠΟΛΥ ΔΥΝΑΤΗ ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΙΣΙΟΣ.

ΜΕΓΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ  & ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΕ ΣΚΕΠΕ ΕΜΑΣ

Έρχονται τα σπανάκια του Αγίου Παϊσίου, Μάρτιο, Απρίλιο, με τον ελληνόψυχο Δημήτριο Γράψα στη θέση του «Καμμένου» πανονενέκου ;

«Με Οικουμενική θα ξεκινήσουν όλα… Θα φύγουν μεσάνυχτα και δεν θα έχουμε Κυβέρνηση…», προφήτευσε ο Άγιος Παΐσιος !

«Κάποια στιγμή, ένας από την παρέα (Ο Δημήτριος Γράψας) του είπε (του Αγίου Παϊσίου):
– Δεν αντέχω άλλο γέροντα. Θα παραιτηθώ από το στράτευμα…
Ο γέροντας γύρισε, τον κοίταξε και του είπε:
– Εσύ δεν θα παραιτηθείς. Εσύ θα είσαι ο αρχηγός της άμυνας της χώρας μας όταν θα μας επιτεθούν οι Τούρκοι.
Όλοι κοιτάχτηκαν γεμάτοι έκπληξη.
– Και πότε θα γίνει γέροντα αυτό; Τον ρώτησαν.
– Όταν θα είναι ο καιρός για τα σπανάκια… τους είπε και άλλαξε την κουβέντα…»
Για όσους δεν γνωρίζουν ο τότε αξιωματικός Δημήτριος Γράψας είχε συνομιλήσει με τον Άγιο Παΐσιο και μετά από χρόνια έγινε Στρατηγός. Το 2009 αποστρατεύτηκε πρόωρα, 8 μήνες πριν ολοκληρώσει την θητεία του. Τότε πολλοί έσπευσαν να ειρωνευτούν τον Άγιο Παΐσιο και όσους πιστεύουν τις προφητείες του και είπαν : Τώρα που ο Γράψας βρίσκεται εν αποστρατεία, πως είναι δυνατόν να είναι αρχηγός της άμυνας της χώρας μας όταν θα μας επιτεθούν οι Τούρκοι ; Άρα μπαρούφες οι προρρήσεις του Παϊσίου !
Αγαπητοί Συνέλληνες Μπλογκοσφαιρίτες, των ελεύθερων και δημοκρατικών Ιστολογίων, θα μου επιτρέψετε να τολμήσω μια πρόβλεψη, αν και δεν αυτοπαρουσιάζομαι ως προφήτης ;
Μήπως, σε λίγες μέρες από τώρα θα σχηματιστεί μια άκρως βραχύβια οικουμενική Κυβέρνηση, που θα φύγει μεσάνυχτα και κατόπιν θα γίνει ο απόστρατος Στρατηγός Δημήτριος Γράψας, Υπουργός Άμυνας της Χώρας ή αξιωματούχος σε άλλη νευραλγική θέση, την χρονική περίοδο που θα μας επιτεθούν οι Τούρκοι ;
Να σας θυμίσω κάποια άλλα που είπε ο Άγιος :
«Όταν ακούσεις στην τηλεόραση να γίνεται θέμα για τα μίλια, για την επέκταση των μιλίων (της αιγιαλίτιδας ζώνης) από 6 σε 12 μίλια, τότε από πίσω έρχεται ο πόλεμος. Ακολουθεί…».
«Όταν θα δούμε η Ελλάδα να παίρνει την πρεσβεία της από την Τουρκία και η Τουρκία την πρεσβεία της από την Ελλάδα, τότε θα πρέπει να πούμε: «Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου, Σώτερ σώσον ημάς». «Θα γίνει σύγκρουση στο Αιγαίο. Εμείς δεν θα πάθουμε μεγάλο κακό».
Ο καιρός για τα σπανάκια είναι οι μήνες Μάρτιος και Απρίλιος ! Είμαστε άραγε τόσο κοντά ;
Μήπως, είμαστε μια ανάσα πριν τα μεγάλα γεγονότα των προφητειών της Ορθοδοξίας ;
«Ταις πρεσβείαις της Θεοτόκου, Σώτερ σώσον ημάς».
Κρίτων Δ. Ιακώβου, δρ φαρμακοποιός σε πολιτική δίωξη από τους Συριζοναζί και τους ΝουΔούλους συνεργάτες τους.

Γέροντας Παίσιος-«χωρίς την ταπείνωση...δεν τρώγονται οι αρετές».

Γέροντα, πέστε μας κάτι, πριν φύγετε.
-Τι να σας πω; Τόσα σας είπα!
-Πέστε μας κάτι,για να το δουλέψουμε,μέχρι να ξαναρθήτε.
-Ε, αφού επιμένετε να σας πω… Μία είναι η αρετή, η ταπείνωση, επειδή όμως δεν το καταλαβαίνετε, άντε, να σας πω και την αγάπη. Αλλά, όποιος έχει ταπείνωση, δεν έχει και αγάπη;
-Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Ό,τι είναι το αλάτι για το φαγητό, είναι και η ταπείνωση για την αρετή».
 -Δηλαδή χωρίς την ταπείνωση δεν...τρώγονται οι αρετές! Θέλει να πη ο Άγιος πόσο απαραίτητη είναι η ταπείνωση στην εργασία των αρετών.
 -Γέροντα, αλλού ο Αββάς Ισαάκ λέει ότι η ταπείνωση έρχεται, όταν αποκτήση ο άνθρωπος αρετές.
 -Μήπως δεν το κατάλαβες καλά; Αν δεν έχη ο άνθρωπος ταπείνωση, καμιά αρετή δεν μπορεί να τον πλησιάση.
 -Δηλαδή, Γέροντα, όποιος έχει ταπείνωση έχει όλες τις αρετές;
 -Εμ βέβαια. Ο ταπεινός έχει όλα τα πνευματικά αρώματα: απλότητα, πραότητα, αγάπη χωρίς όρια, καλωσύνη, ανεξικακία, θυσία, υπακοή κ.λπ. Επειδή έχει την πνευματική φτώχεια, έχει και όλον τον πνευματικό πλούτο. Είναι επίσης και ευλαβής και σιωπηλός, γι’ αυτό συγγενεύει και με την Κεχαριτωμένη Θεοτόκο Μαρία, η οποία είχε μεγάλη ταπείνωση. Ενώ είχε μέσα της ολόκληρο τον Θεό σαρκωμένο, δεν μίλησε καθόλου, μέχρι που μίλησε ο Χριστός στα τριάντα Του χρόνια . Στον ασπασμό του Αγγέλου είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου,γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Δεν είπε: «Εγώ θα γίνω μητέρα του Υιού του Θεού».
 Η Παναγία, για την ταπείνωσή της ,κατέχει τα δευτερεία της Αγίας Τριάδος. «Χαίροις μετά Θεόν η Θεός,τα δευτερεία της Τριάδος η έχουσα», λέει ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης. Να είναι δούλη, να είναι και Νύμφη του Θεού! Να είναι παρθένος, να είναι και μητέρα! Να είναι πλάσμα του Θεού, να είναι και Μητέρα του Πλάστου! Αυτά είναι τα μεγάλα μυστήρια, τα παράξενα, που δεν εξηγούνται ,αλλά μόνο βιώνονται!
 -Γέροντα, ποια εικόνα της Παναγίας σας αρέσει περισσότερο;
 -Εμένα όλες οι εικόνες της Παναγίας μου αρέσουν. Και μόνο το όνομά Της να βρω κάπου γραμμένο, το ασπάζομαι πολλές φορές με ευλάβεια και σκιρτάει η καρδιά μου.
 Είναι φοβερό ,αν το σκεφθής! Μικρό κοριτσάκι ήταν και είπε το «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον, ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωσιν της δούλης αυτού». Μέσα σε λίγες λέξεις τόσα νοήματα! Πολύ θα βοηθηθής ,εάν εμβαθύνης στα λόγια αυτά. Είναι λίγα και δυνατά. Αν τα μελετάς, θα αγαπήσης την ταπείνωση? κι αν ταπεινωθής, θα δης τον Θεό να έρχεται μέσα σου και να κάνη την καρδιά σου Φάτνη της Βηθλεέμ.
 (Από το βιβλίο:«Πάθη και αρετές»Γέροντος Παισίου

Γέροντας Παίσιος-«Όσο κανείς γκρινιάζει,τόσο ρημάζει...»

Γέροντα, που οφείλεται η γκρίνια και πως μπορείς να την αποφύγης; 
- Στην κακομοιριά οφείλεται και με την δοξολογία την κάνει κανείς πέρα. Η γκρίνια γεννά γκρίνια και η δοξολογία γεννά δοξολογία. Όταν δεν γκρινιάζει κανείς για μια δυσκολία που τον βρίσκει , αλλά δοξάζει τον Θεό, τότε σκάζει ο διάβολος και πάει σε άλλον που γκρινιάζει , για να του τα φέρει όλα ανάποδα. Γιατί, όσο γκρινιάζει κανείς, τόσο ρημάζει. 
Μερικές φορές μας κλέβει το ταγκαλάκι (διάβολος) και μας κάνει να μη μας ευχαριστεί τίποτε, ενώ μπορεί κανείς όλα να τα γλεντάη πνευματικά με δοξολογία και να έχει την ευλογία του Θεού. 

Να, ξέρω κάποιον εκεί στο Όρος που, αν βρέξει και του πεις « πάλι βρέχει », αρχίζει : « Ναι , όλο βρέχει, θα σαπίσουμε από την πολλή υγρασία » . Αν μετά από λίγο σταματήσει η βροχή και του πεις « ε, δεν έβρεξε και πολύ », λέει: « Ναι, βροχή ήταν αυτή; Θα ξεραθεί ο τόπος ...; » . Και δεν μπορεί να πει κανείς ότι δεν είναι καλά στο μυαλό, αλλά συνήθισε να γκρινιάζει. Να είναι λογικός και να σκέφτεται παράλογα! 

Η γκρίνια έχει κατάρα. Είναι σαν να καταριέται ο ίδιος ο άνθρωπος τον εαυτό του , οπότε μετά έρχεται η οργή του Θεού.

 Στην Ήπειρο γνώριζα δύο γεωργούς . Ο ένας ήταν οικογενειάρχης και είχε ένα-δυο χωραφάκια και εμπιστευόταν τα πάντα στον Θεό. Εργαζόταν όσο μπορούσε, χωρίς άγχος. « Θα κάνω ότι προλάβω » , έλεγε. Μερικές φορές άλλα δεμάτια σάπιζαν από την βροχή ,γιατί δεν προλάβαινε να τα μαζέψει, άλλα του τα σκόρπιζε ο αέρας, και όμως για όλα έλεγε « δόξα Σοι ο Θεός » και όλα του πήγαιναν καλά. Ο άλλος είχε πολλά κτήματα, αγελάδες κ.λπ. ,δεν είχε και παιδιά. Αν τον ρωτούσες « πώς τα πας; » , « άστα, μην τα ρωτάς » , απαντούσε. Ποτέ δεν έλεγε « δόξα Σοι ο Θεός », όλο γκρίνια ήταν. Και να δείτε, άλλοτε του ψοφούσε η αγελάδα, άλλοτε του συνέβαινε το ένα, άλλοτε το άλλο. Όλα τα είχε, αλλά προκοπή δεν έκανε. 
 Για αυτό λέω, η δοξολογία είναι μεγάλη υπόθεση. Από μας εξαρτάται ,αν γευθούμε ή όχι τις ευλογίες που μας δίνει ο Θεός. Πώς όμως να τις γευθούμε, αφού ο Θεός μας δίνει λ.χ. μπανάνα και εμείς σκεφτόμαστε τι καλύτερο τρώει ο τάδε εφοπλιστής;

 Πόσοι άνθρωποι τρώνε μόνον ξερό παξιμάδι, αλλά μέρα-νύχτα δοξολογούν τον Θεό και τρέφονται με ουράνια γλυκύτητα ! Αυτοί οι άνθρωποι αποκτούν μια πνευματική ευαισθησία και γνωρίζουν τα χάδια του Θεού. Εμείς δεν τα καταλαβαίνουμε , γιατί η καρδιά μας έχει πιάσει γλίτσα και δεν ικανοποιούμαστε με τίποτε. Δεν καταλαβαίνουμε ότι η ευτυχία είναι στην αιωνιότητα και όχι στην ματαιότητα. 
Από το βιβλίο «Οικογενειακή ζωή» Γέροντος Παισιου Αγιορείτου,Λόγοι Δ

Ιερόν Ησυχαστήριον«Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος»Σουρωτή Θεσσαλονίκης        

Ὁ λαοφιλὴς νέος ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας - Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ὁ Σεβασμιώτατος κ. Ἱερόθεος εὐλογεῖ τά κόλλυβα τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, στό τέλος τῆς πρώτης ἀγρυπνίας πού τελέσθηκε πρός τιμήν του, στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, 28 πρός 29 Ἰανουαρίου.Πρόσφατα καί συγκεκριμένα τήν 13η Ἰανουαρίου (2015) τό Οἰκου­μενικό Πατριαρχεῖο ὁμοφώνως ἀπεφάσισε τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ π. Παϊσίου στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ λέξη ἁγιοκατάταξη εἶναι ἡ ὀρθή λέξη πού χρησιμοποιεῖται γιά τήν περίπτωση αὐτή, γιατί ὁ εὐσεβής λαός ἀναγνωρίζει καί ἀποδέχεται κάποιον ὡς ἅγιο ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη, τήν ὀρθόδοξη ζωή, τά θαύματα-σημεῖα πού ἐπιτελοῦσε ὅσο ζοῦσε, ἀλλά καί μετά τήν κοίμησή του, πού εἶναι καρποί τῆς κατά Χάριν θεώσεως, καί στήν συνέχεια τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο τόν κατατάσσει στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἦταν μιά ἐκπληκτική φυσιογνωμία πού ἀναγνω­ριζόταν ὡς μεγάλος ἀσκητής καί Γέροντας ἀπό ὅλους τούς Ὀρθοδόξους, ὡς ἐφάμιλλος ἀρχαίων μεγάλων ἀσκητῶν καί Γερόντων, γι’ αὐτό προσέ­τρεχαν σέ αὐτόν Ὀρθόδοξοι ἀπό ὅλα τά ἔθνη καί κατά ἑκατοντάδες καί χιλιάδες τόν ἐπισκέπτονταν τόσο στό Ἅγιον Ὄρος ὅσο καί στήν Ἱερά Μονή τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στήν Σουρωτή, γιά νά λάβουν τήν εὐλογία του, καί νά ἀκούσουν τήν σοφή διδασκαλία καί συμβουλή του, ἀλλά καί νά λάβουν ἀπαντήσεις στά προβλήματα πού τούς ἀπασχολοῦσαν.

Εἶναι ἐκπληκτικό ὅτι οἱ περισσότεροι ἀπό τούς Χριστιανούς τῆς Ἑλ­λάδος, κυρίως τῆς Μακεδονίας καί τῆς Θράκης ἔχουν νά ποῦν ἕναν λόγο πού ἄκουσαν ἀπό τά χείλη του. Ἡ ἐπίδρασή του ἦταν μεγάλη σέ ὅλους τούς λαούς, ἀλλά καί μέσα στό Ἅγιον Ὄρος, καί μάλιστα μέ τόν τρόπο του συνετέλεσε στήν ἐπάνδρωση τῶν Μονῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους, γιατί σχεδόν ὅλοι ὅσοι εἶχαν ἐπιθυμία νά γίνουν μοναχοί τόν ἐπισκέπτονταν γιά νά λάβουν τήν εὐλογία του καί νά ἀκούσουν τίς σοφές συμβουλές του. Πέρα ἀπό τούς μοναχούς, τόν ἐπισκέπτονταν Θεολόγοι, Καθηγητές Πανεπι­στη­μίου, πολιτικοί, Κληρικοί, Ἐπίσκοποι, Μητροπολίτες, Ἀρχιεπίσκοποι καί Πατριάρχες γιά νά ἀκούσουν κάποιον λόγο ἀπό τά χείλη του. Στήν περίπτωσή του, νομίζω, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν, ἀναβίωσε ἡ μορφή τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου.

Στό κείμενο αὐτό θά καταγράψω μερικές σκέψεις μου πάνω σέ αὐτήν τήν μεγάλη καί ἐκπληκτική φυσιογνωμία τῆς ἐποχῆς μας.

Ἡ πρότασή μου γιά τήν ἁγιοκατάταξή του

Διέρρευσε στόν ἠλεκτρονικό καί ἔντυπο τύπο ὅτι πρίν ἀπό χρόνια εἶχα κάνει πρόταση στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο γιά τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ π. Παϊσίου, καί γι’ αυτό πολλοί μέ ἐρωτοῦσαν καί φυσικά τό ἐπιβεβαίωνα.

Πράγματι, ὅταν τό 2004 εἶχε ἐκδοθῆ τό βιβλίο μέ τίτλο Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, τό διάβασα καί ἐνθουσιάστηκα πάρα πολύ, γιατί τόν γνώριζα προσωπικά καί γι’ αὐτό εἶπα μέσα μου: «Εἶναι δυνατόν ὁ π. Παΐσιος νά μήν εἶναι ἅγιος;». Εἶχα βέβαια προσωπική ἄποψη γιά τόν ἅγιο Γέροντα ἀπό τίς πολλές συναντήσεις μαζί του, ἀλλά εἶχα ἐντυπωσιασθῆ καί ἀπό τίς συζητήσεις του μέ τίς μοναχές τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς, τίς ὁποῖες δημοσίευσε ἡ Ἱερά Μονή. Καί τότε ἔγραψα ἕνα κείμενο δώδεκα σελίδων, σέ μιά γλώσσα ἀρχαιοπρεπῆ καί ἐκκλησιαστική, προτεί­νοντας στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο τήν ἁγιοκατάταξή του, καί τήν ἀπέστειλα σέ αὐτό διά τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Νομίζω ὅτι τό κείμενο τῆς ἐπιστολῆς εἶναι μιά πνευματική βιογραφία τοῦ ὁσίου Παϊσίου, γραμμένη μέ θεολογικό καί πατερικό λόγο.

Ἄν διαβάση κανείς αὐτό τό κείμενο, θά διαπιστώση ὅτι δέν ἦταν ἁπλῶς μιά τυπική πρόταση οὔτε χρησιμοποίησα διάφορα γεγονότα πού ἐπιβεβαίωναν τήν ἁγιότητά του, οὔτε ἀκόμη κατέγραψα συγκεκριμένα θαυ­μα­τουργικά σημεῖα πού ἔχουν γίνει μέ τήν προσευχή του, οὔτε ἀναφερόμουν στίς ἀκολουθίες πού ἔχουν γραφῆ, καί συγκεκριμένες εἰκόνες πού ἔχουν ἁγιογραφηθῆ γι' αὐτόν. Κυρίως προσπάθησα νά ἀναδείξω τήν θεολογική ὕπαρξη τοῦ π. Παϊσίου, ὅτι δηλαδή ἦταν πράγματι ἕνας ἐμπειρικός θεολόγος, ἕνας μεγάλος ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας μας, ἄν καί δέν εἶχε σπουδάσει θεολογία σέ κάποιο Ἀνώτατο Πανεπι­στημιακό Ἵδρυμα.

Αὐτός ἦταν ἕνας Προφήτης μέ τήν αὐστηρή ὀρθόδοξη σημασία τοῦ ὅρου, γιατί οἱ Προφῆτες ἦταν καί εἶναι οἱ πραγματικοί θεολόγοι στήν Ἐκκλησία. Ἀκόμη, ἦταν ἕνας Ἀπόστολος, ἀφοῦ καί αὐτοί δέν εἶχαν σπουδάσει σέ κάποια Θεολογική Σχολή τῆς ἐποχῆς τους, ἀλλά ἦταν πραγματικοί θεολόγοι μέσα στήν Ἐκκλησία, διότι ἔφθασαν στό ὕψος τῆς Πεντηκοστῆς. Ἄλλωστε, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος γράφει εὔστοχα ὅτι οἱ ἅγιοι θεολογοῦν «ἁλιευτικῶς καί οὐκ ἀριστοτελικῶς», δηλαδή θεολογοῦν μέ τήν ἐμπειρία τῆς Πεντηκοστῆς, ὅπως ἔκαναν οἱ Ἀπόστολοι πού ἐνῶ ἦταν ἁλιεῖς καί ἀγράμματοι, ἦταν θεόπτες, καί δέν θεολογοῦσαν μέ βάση τήν ἀριστοτελική φιλοσοφία, ἀλλά μέσα ἀπό τήν θεοπτία τους. Καί ὁ π. Παΐσιος ἦταν Προφήτης καί Ἀπόστολος, δηλαδή πραγματικός θεολόγος.

Αὐτό προσπάθησα νά καταγράψω στό κείμενο πού ἔστειλα στό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, χρησιμοποιώντας διάφορα χωρία, τόσο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, ὅσο καί τῶν ἁγίων Πατέρων. Στήν πραγματικότητα μέ αὐτό πού ἔκανα κατέγραψα τά θεολογικά κριτήρια πού ἀναδεικνύουν καί φανερώνουν κάποιον ὡς ἅγιο τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί, ὅπως γνωρίζουμε, οἱ ἅγιοι δέν εἶναι ἁπλῶς οἱ καλοί καί ἐνάρετοι ἄνθρωποι, οὔτε κάποιοι πού μᾶς κάνουν ἐντύπωση, γιατί ὑπάρχουν πολλοί πού ἔχουν τέτοια ἐξωτερικά προσόντα, ἀλλά εἶναι ἐκεῖνοι πού εἶναι κατοικητήρια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί δι’ αὐτῶν ὁμιλεῖ ὁ Χριστός, ὁπότε ὅλη ἡ ὕπαρξή τους εἶναι θεολογοῦσα, ὁ λόγος τους, ἡ σιωπή τους, ἡ γραφή τους, ὅλα ἀναδίδουν τό ἄρωμα τῆς ἁγιότητος. Σέ ὅλα τά θέματα πού ὑπάρχουν στήν Ἐκκλησία πρέπει νά βλέπουμε τήν θεολογία, καί μάλιστα ὄχι μιά στοχαστική, συναισθηματική καί ἠθικιστική θεολογία, ἀλλά τήν ἐμπειρική θεολογία πού ἐπιβεβαιώνεται μέ πολλά σημεῖα.

Αὐτό βλέπει ὁ λαός καί τό ἐκτιμᾶ. Ὅταν κάνω λόγο γιά λαό δέν ἐννοῶ τούς ἀνθρώπους γενικῶς, ἀλλά κυρίως ἐκείνους πού διαθέτουν πνευματικές αἰσθήσεις, καί νοερά ἐνέργεια στήν καρδιά γιά νά συλ­λαμβάνουν αὐτήν τήν θεολογοῦσα ὕπαρξη ἑνός ἀνθρώπου. Ὁ λαός πρέπει νά ἔχη θεολογικά κριτήρια, προερχόμενα ἀπό τήν ἐμπειρία γιά νά ἀναγνωρίση κάποιον ὡς ἅγιο. Δυστυχῶς, δέν ἔχουν ὅλοι τέτοια θεολογικά κριτήρια, ἀλλά ὁμιλοῦν ἀπό κάποιο συμφέρον ἤ ἀπό τόν δικό τους τρόπο σκέψεως. Συμβαίνει ὅ,τι καί μέ ἕνα καλώδιο τό ὁποῖο πιάνουμε ἐξωτερικά, ἀλλά δέν αἰσθανόμαστε τίποτε, καί πάνω του μπορεῖ νά καθήση ἕνα μικρό πουλάκι, χωρίς νά πάθη τίποτα, ἄν καί μέσα ἀπό αὐτό περνᾶ ὑψηλή τάση ρεύματος. Ἔτσι καί ἐμεῖς βλέποντας πολλές φορές ἕναν ἅγιο δέν καταλαβαίνουμε τί συμβαίνει μέσα σέ αὐτόν, δέν μποροῦμε νά αἰσθανθοῦμε τήν ὑψηλή τάση ἐνέργειας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τοῦ ρεύματος τῆς αἰωνίου ζωῆς, πού διαπερνᾶ μέσα ἀπό αὐτόν.

Αὐτό συνέβαινε καί μέ τόν ἅγιο Παΐσιο. Μέσα ἀπό αὐτόν περνοῦσε ἕνα ρεῦμα αἰωνίου ζωῆς. Καί πολλοί ἄνθρωποι πού πήγαιναν νά τόν συναντήσουν, ἐνθουσιάζονταν ἀπό τίς συμβουλές πού τούς ἔδινε καί τούς λόγους του, ἀλλά δυστυχῶς δέν καταλάβαιναν πολλά πράγματα ἀπό τήν ἐσωτερική ζωή πού εἶχε, δέν εἶχαν τήν πνευματική εὐαισθησία καί τά κριτήρια γιά νά ἀντιληφθοῦν αὐτό τό ρεῦμα τῆς αἰωνίου ζωῆς πού περνοῦσε μέσα ἀπό τήν ὕπαρξή του, καί τό πνευματικό φῶς πού ἔβγαινε ἀπό μέσα του, ἀπό τά μάτια του καί τούς λόγους του.

Μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, προσπάθησα μέ τήν πρότασή μου στό Οἰκου­μενικό Πατριαρχεῖο νά ἀναδείξω αὐτήν τήν ἐσωτερική θεολογική ἀτμόσφαιρα πού τόν διακατεῖχε, ὥστε νά εἶναι πραγματική καί θεολογική πρόταση, καί νά πληροῖ ὅλες τίς ὀρθόδοξες προϋποθέσεις ἐντάξεως κάποιου στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, νά εἶναι δηλαδή θεούμενος.

Λίγο καιρό ἀφότου ἔστειλα τό γράμμα, ἔλαβα γράμμα ἀπό τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαῖο –εἶχα δέ ἐν τῷ μεταξύ προτείνει μέ ἄλλο γράμμα μου τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ π. Πορφυρίου τοῦ Καυσοκα­λυβίτου καί τοῦ π. Σωφρονίου τοῦ Ἔσσεξ, τοῦ Θεολόγου καί Ἡσυχαστοῦ– ὁ ὁποῖος μέ διαβεβαίωνε ὅτι ἔλαβε «τάς εἰσηγητικάς ἐπιστολάς», ἐμακάρισε «τήν φιλάγιον αἴσθησίν» μου· μέ πληροφοροῦσε ὅτι τούς θεωρεῖ ὅτι εἶναι «δυνάμει» ἅγιες μορφές· μάλιστα ἐπειδή καί ἐκεῖνος τούς γνώρισε προσωπικά θά θεωροῦσε «ὡς κορυφαιοτάτας στιγμάς» «τῆς Πατριαρχικῆς διακονίας» «καί ἰδιαιτάτην εὔνοιαν τοῦ Κυρίου» σέ αὐτόν «τήν ἐπί τῶν ἡμερῶν» του «συντέλεσιν τῆς λίαν ποθητῆς ἐπισήμου ἐκκλησιαστικῆς διαγνώμης περί τῆς ἀναγνωρίσεως τῆς ἁγιότητος αὐτῶν». Συγχρόνως, μέ συνέχαιρε γιά τά εἰσηγητικά γράμματα καί μοῦ εὐχόταν ὅπως ἔχω «ἰσόβιον σύνδρομον τήν πατρικήν εὐλογίαν τῶν ὧν εἰσηγήσατο Πατέρων τήν ἁγιοκατάταξιν» στήν ποιμαντική μου διακονία.

Ἡ ἁγιοκατάταξη τοῦ π. Πορφυρίου πραγματοποιήθηκε μετά ἐννέα χρόνια (2013) καί τοῦ π. Παϊσίου μετά ἕνδεκα χρόνια (2015). Φυσικά ἤθελε καί ὁ Οἰκου­μενικός Πατριάρχης νά γίνουν αὐτές οἱ ἁγιοκατάξεις, καί οἱ συνερ­γάτες του, καί αὐτό ἐπιβεβαιώθηκε μέ τήν ὁμόφωνη ἀπόφαση τῆς Συνόδου τοῦ Οἰκου­με­νικοῦ Πατριαρχείου.

Ἡ γνωριμία μου μέ τόν π. Παΐσιο

Θεωρῶ μεγάλη εὐλογία ἀπό τόν Θεό πού γνώρισα τόν π. Παΐσιο καί εἶχα μιά πνευματική ἐπικοινωνία μαζί του. Πάντοτε τόν πλησίαζα μέ δέος καί εὐλάβεια καί ἄκουγα μέ προσοχή ὅσα μοῦ ἔλεγε.  Κατ’ ἀρχάς εἶχα πληροφορίες γι’ αὐτόν ἀπό διαφόρους ἀνθρώπους πού διη­γοῦνταν διάφορα περιστατικά ἀπό τότε πού ἦταν λαϊκός καί ἀρχάριος μοναχός. Γεννήθηκα καί μεγάλωσα στά Γιάννενα, ἐνῶ ἐκεῖνος μεγάλωσε στήν κοντινή Κόνιτσα, καί ἄκουγα πάρα πολλά ἀπό τήν παιδική μου ἡλικία γιά τό πρόσωπό του.  Ὅταν ἀργότερα στήν Κόνιτσα ἔγινε Μητροπολίτης ὁ πνευματικός μου πατέρας, δηλαδή ὁ Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονί­τσης κυρός Σεβαστιανός, ὁ ὁποῖος πρίν γίνει Μητροπολίτης ἦταν Ἱεροκήρυξ στά Γιάννενα, πήγαινα πολλές φορές στήν Κόνιτσα γιά νά τόν συναντήσω. Ἐκεῖ γνώρισα τόν ἀδελφό τοῦ π. Παϊσίου (τότε ὁ π. Παΐσιος εἶχε ἀναχωρήσει ἀπό τήν Ἱερά Μονή τοῦ Στομίου καί πῆγε στό Σινᾶ κι ἔπειτα ἐπέστρεψε στό Ἅγιον Ὄρος) τόν Λουκᾶ Ἐζνεπίδη, ἕναν εὐλαβέστατο ἄνθρωπο, ἀλλά καί συγγενεῖς τοῦ π. Παϊσίου καί συζητούσαμε γι' αὐτόν.

Ἀργότερα γνώρισα στά Γιάννενα μιά εὐλαβεστάτη κυρία, τήν Καίτη Πατέρα, πού καταγόταν ἀπό τήν Κόνιτσα, τήν ὁποία ἀγαποῦσε πάρα πολύ ὁ π. Παΐσιος καί ἕνα διάστημα ἔμενε στό σπίτι της. Αὐτή ἦταν φίλη τῆς μητέρας μου καί ἐρχόταν στό σπίτι μου νά μέ δῆ καί νά συζητήσουμε ὁρισμένα πνευματικά θέματα, ἰδίως ὅταν ἔγινα Κληρικός. Καί θυμᾶμαι ὅτι μοῦ ὁμιλοῦσε μέ πολλή ἀγάπη γιά τόν π. Παΐσιο καί μέ ἐρωτοῦσε γι’ αὐτόν, γιατί εἶχα ἀρχίσει νά πηγαίνω στό Ἅγιον Ὄρος καί νά τόν ἐπισκέπτομαι.  Ὅμως, ἀπό τίς ἀρχές τῆς ἱερατικῆς μου διακονίας, ὡς Πρεσβύτερος, δηλαδή ἀπό τίς ἀρχές τοῦ ‘70, ἄρχισα νά ἐπικοινωνῶ μέ τόν π. Παΐσιο ὅταν ἀσκεῖτο στό Ἅγιον Ὄρος. Πρώτη φορά συναντήθηκα μέ τόν Γέροντα Παΐσιο τό 1973, πού τότε ἀσκεῖτο στήν καλύβη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πλησίον τῆς Μονῆς Σταυρονικήτα, καί ἀπό τότε τόν συναντοῦσα συχνά. Ὁ λόγος του μέ ὠφέλησε πάρα πολύ στήν ζωή μου. Ὁ Γέροντας Παΐσιος ἦταν ἀπό τά σημαντικότερα πρόσωπα, καί τούς σημαντικότερους ἀσκητές τοῦ Ἁγίου Ὄρους, πού ἔπαιξαν πολύ μεγάλο ρόλο στήν ζωή μου.

Ὁ ἅγιος ΠαΐσιοςἈξιώθηκα πολλές φορές νά περπατήσω μαζί του, μάλιστα μιά φορά γιά τέσσερεις ὧρες περπατήσαμε ἀπό τήν Σιμωνόπετρα μέχρι τήν καλύβη του στήν Παναγούδα, στήν Σκήτη τοῦ Κουτλουμουσίου, κοντά στίς Καρυές. Μιά ἄλλη φορά περπατήσαμε ἀπό τήν καλύβη τοῦ Τιμίου Σταυροῦ μέχρι τήν Μονή Σταυρονικήτα. Πολλές φορές συζήτησα γιά πνευματικά θέματα, ἀγρύπνησα μαζί του στό Μοναστήρι Σταυρονικήτα. Μιά φορά διανυκτέρευσα στήν καλύβη του καί προσευχηθήκαμε ὅλη τήν νύκτα μέ κομποσχοίνι σέ διαφορετικά κελλιά.

Κάθε φορά πού τόν πλησίαζα ἀναζητοῦσα κυρίως νά μάθω γιά τήν ἐσωτερική κατάσταση τῆς πνευματικῆς ζωῆς, γιά τό μηχανάκι τῆς καρδιᾶς, ὅπως ἐκεῖνος ἔλεγε, ἀπό τήν ὁποία βγαίνει ἡ καρδιακή νοερά προσευχή. Ἰδιαιτέρως ἦταν μιά περίοδος τῆς ζωῆς μου πού εἶχα σκοπό νά μάθω γιά τήν εὐχή τοῦ Ἰησοῦ καί ὅταν πήγαινα στό Ἅγιον Ὄρος ρωτοῦσα ὅποιον μοναχό συναντοῦσα γιά τήν νοερά προσευχή. Σέ μιά τέτοια κατάσταση συνάντησα τόν Γέροντα Παΐσιο καί μοῦ εἶπε θαυμαστά πράγματα –βγαλμένα μέσα ἀπό τήν πείρα του– γιά τήν νοερά προσευχή, κυρίως γιά τήν διάκριση μεταξύ τοῦ νοῦ καί τῆς λογικῆς, καί γιά τήν ἐνεργοποίηση τῆς καρδιᾶς ὥστε νά προσεύχεται ἀδιάλειπτα στόν Θεό.

Ἀκόμη, ὅσες δυσκολίες ἀντιμετώπιζα στήν ἱερατική μου διακονία, καί μάλιστα σέ πολύ κρίσιμες στιγμές τῆς ζωῆς μου, τίς συζητοῦσα μαζί του καί μοῦ ἔδινε πάντοτε σημαντικές συμβουλές. Τοῦ ἔγραφα καί γράμματα, ποτέ ὅμως δέν μοῦ ἀπάντησε, ἀλλά πάντοτε καταλάβαινα τήν πυρφόρα προσευχή του καί ἔβλεπα νά λύωνται τά προβλήματα πού ἀντιμετώπιζα. Πιστεύω ὅτι μιά τέτοια μυστική προσευχή του ἔφερε τά πράγματα ἔτσι ὥστε νά ἀποχωρήσω ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη Ἐδέσσης καί νά προσληφθῶ ὡς Ἱεροκήρυξ στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν. Σέ μιά ἄλλη δύσκολη φάση τῆς ζωῆς μου, μέ ἀντιμετώπισε μέ πολλή ἀγάπη καί μοῦ εἶπε πολλά παραδείγματα ἀπό τήν ἀσκητική του ζωή καί πῶς ἐκεῖνος ἀντιμετώπισε παράλληλα προβλήματα.

Ἔτσι, ὕστερα ἀπό τόσα χρόνια συγκινοῦμαι βαθύτατα ὅταν σκέπτομαι τόν Γέροντα Παΐσιο. Γιά μένα εἶναι μιά ὕπαρξη πού μοῦ δίνει ζωή, ἐλπίδα, εἶναι μιά ἀπό τίς καλύτερες ἀναμνήσεις τῆς ζωῆς μου. Ἡ συνάντηση μαζί του, ὅπως καί ἡ συνάντηση μέ μερικούς ἄλλους Γέροντες, μοῦ ἔδωσαν τό πραγματικό ὀρθόδοξο ψωμί πού ἱκανοποιοῦσε τήν πνευματική μου πείνα. Μερικά περιστατικά ἀπό τήν ἐπικοινωνία μας εἶναι δημοσιευμένα σέ διά­φορα βιβλία μου.

Τό σημαντικό εἶναι ὅτι ἀπό τότε πού τόν γνώρισα, καί ὄχι μόνον τώρα πού κατατάχθηκε στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας, μιλοῦσα στά κηρύγματά μου γι’ αὐτόν καί ἀνέφερα διάφορα θεόπνευστα λόγια του, καθώς ἐπίσης ἐπικαλούμουν συχνά τήν βοήθειά του καί ζητοῦσα τίς προσευχές του καί τίς πρεσβεῖες του γιά μένα καί γιά τά πνευματικά μου παιδιά.

Τρία θεολογικά γνωρίσματα τοῦ ὁσίου Παϊσίου

Ὁ ἅγιος ΠαΐσιοςΔέν εἶναι δυνατόν σέ ἕνα μικρό κείμενο νά καταγραφοῦν τά θεολογικά γνωρίσματα πού συγκροτοῦσαν τήν ἁγιασμένη προσωπικότητά του. Γενικά, μπορῶ νά πῶ ὅτι ὁ ὅσιος Παΐσιος ἦταν θεούμενος, δηλαδή πορευόταν πρός τήν κατά Χάρη θέωση, ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τά Μυστήρια καί τήν ἄσκηση. Θά ἐπικεντρώσω τήν προσοχή σέ τρία ἀπό τά πνευματικά χαρίσματα, πέρα ἀπό τά φυσικά του προσόντα πού εἶχε, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦταν ἡ εὐφυΐα του καί ἡ καθαρότητα τῆς σκέψεώς του.

Τό πρῶτο γνώρισμα ἦταν ὁ ἰσχυρός πόθος πού εἶχε, ἡ μεγάλη ἔμπνευση καί ἀγάπη του γιά τόν Θεό, ἡ δυνατή ὁρμή του πού φαινόταν ἀπό τήν ἀπίστευτη ἄσκηση πού ἔκανε, καί ἡ φλογερή προσευχή του στόν Θεό. Ὅλα αὐτά τά συναντᾶ κανείς σέ μεγάλους ἀσκητές.

Ὅταν τόν συναντοῦσα, νόμιζα ὅτι ἔβλεπα ἕναν ἀπό τούς μεγάλους ἀσκητές ἐρημίτες τοῦ 4ου αἰῶνος, μοῦ φαινόταν, δηλαδή, σάν νά γύριζα πίσω δεκαεπτά αἰῶνες, καί ἔβλεπα ἕναν μεγάλο Καππαδόκη ἀσκητή, ἕναν ἀσκητή τοῦ Γεροντικοῦ στήν Παλαιστίνη, στήν Θηβαΐδα τῆς Αἰγύπτου, στήν ἔρημο τοῦ Σινᾶ. Εἶχε κληρονομήσει ὅλη τήν παράδοση καί τήν ζωή τοῦ ἀρχαίου ἀσκητισμοῦ-ἐρημιτισμοῦ. Καί καθώς εἶχε ἕναν τόσο μεγάλο ἔρωτα καί ἰσχυρό πόθο γιά τόν Θεό, ἡ καρδιά του ἦταν σάν ἕνα μεγάλο ἡφαίστειο, ἀπό τό ὁποῖο ἔβγαινε μιά πνευματική λάβα, ἡ ἀδιάλειπτη φλογερή προσευχή.  Μέσα σέ αὐτήν τήν κατάσταση ἀναπτύχθηκε πνευματικά, ὡρίμασε στήν πνευματική του ἡλικία, ἔφθασε σέ μεγάλα μέτρα πνευματικῆς ζωῆς καί γι’ αὐτό μέσα στό Φῶς ἔβλεπε τόν Χριστό, τήν Παναγία, τούς ἀγγέλους, καί τούς ἁγίους, εἶχε ἐπικοινωνία μέ τήν οὐράνια Ἐκκλησία καί συμμετεῖχε στήν οὐράνια θεία Λειτουργία.

Μιά φορά τόν ρώτησα: «Γέροντα, ξέρω ὅτι τά κείμενα μᾶς λένε ὅτι ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει τόν δικό του φύλακα ἄγγελο. Ἐσεῖς πῶς τό αἰσθά­νεσθε αὐτό, ὑπάρχουν φύλακες ἄγγελοι γιά κάθε ἄνθρωπο;». Καί ἐκεῖνος μέ τήν ἁπλότητα μικροῦ παιδιοῦ μοῦ ἀπάντησε: «Ἐγώ πολλές φορές βλέπω τόν φύλακα ἄγγελό μου νά βρίσκεται δίπλα μου καί τόν ἀσπάζομαι!» Τόση πνευματική σχέση εἶχε μέ ὅλη τήν οὐράνια Ἐκκλησία καί μέ τόσο ἁπλό τρόπο συμπεριφερόταν καί ζοῦσε. Ὁπότε, μέ τόν μεγάλο πόθο πού εἶχε γιά τόν Θεό καί τήν ἕνωση μαζί Του, ὡρίμασε πνευματικά, καί ἔγινε ἕνας βαθύτατος θεολόγος, γιατί θεολόγος δέν εἶναι αὐτός πού κατέχει ἱστορικές καί ἐγκεφαλικές γνώσεις, πού ἔχει τελειώσει μιά Θεολογική Σχολή, ἀλλά αὐτός πού βλέπει τόν Θεό, καί κατά συνέπειτα εἶναι θεόπτης.

Τό δεύτερο γνώρισμά του πού εἶναι ἀποτέλεσμα τοῦ πρώτου εἶναι ὅτι ἐπειδή ὡρίμασε πνευματικά καί ἔφθασε σέ μεγάλα ὕψη πνευματικῆς ζωῆς, γι’ αὐτό ἔγινε σάν μικρό παιδί στήν καθαρότητα τῆς καρδιᾶς καί σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις του. Ἕνας κανόνας τῆς πνευματικῆς ζωῆς εἶναι ὅτι ὅσο ὡριμάζει κανείς πνευματικά, ὅσο αὐξάνεται στήν πνευματική ἡλικία, «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ» (Ἐφ. δ΄, 13), τόσο καί γίνεται μικρό παιδί, ὄχι στό μυαλό, ἀλλά στήν καρδιά. Ὁ Χριστός εἶπε: «ἐάν μή στραφῆτε καί γένησθε ὡς τά παιδία, οὐ μή εἰσέλθητε εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Ματθ. ιη΄, 3).

Θά πρέπει νά ἑρμηνεύσω τί ἀκριβῶς ἐννοῶ ὅταν γράφω ὅτι ἔγινε σάν ἕνα μικρό παιδί. Ἐννοῶ ὅτι ἀπέκτησε μιά καθαρότατη καρδιά σάν τήν καρδιά ἑνός μικροῦ παιδιοῦ, ἡ ψυχή του ἦταν πάμφωτη πού καταυγαζόταν ἀπό τό φῶς τοῦ Θεοῦ, ἔγινε ἕνας ἐπίγειος ἄγγελος. Ὅταν τόν πλησίαζε κανείς ἔβλεπε αὐτήν τήν καθαρότητα στά μάτια του, στά λόγια πού ἔλεγε, στήν καθαρή καί ἄδολη ἀγάπη πού ἐκχεόταν ἀπό μιά ὁλόφωτη ψυχή. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ ζοῦν σέ μιά πάμφωτη λιακάδα, ὅπως ἔλεγε καί ἐκεῖνος γιά τούς ἁγίους. Ξέρουμε τί σημαίνει μέσα στόν χειμώνα νά ἀνατέλλη ὁ ἥλιος, καί τί ὄμορφη εἶναι τότε ἡ γῆ, ὅταν ἔπειτα ἀπό μιά νεροποντή βγαίνη ὁ ἥλιος καί ἐπικρατῆ σέ ὅλη τήν κτίση ἡ καθαρή ἀτμόσφαιρα. Ἔτσι ἦταν ἡ ψυχή τοῦ Γέροντος Παϊσίου, ἦταν μιά λιακάδα, μιά ὄμορφη καί πάμφωτη ψυχή.

Αὐτό ἐκφραζόταν καί ἀπό τήν ἁπλότητα πού τόν χαρακτήριζε. Ἀπέ­κτησε τήν ἁγία ἁπλότητα, πού δέν εἶναι οἱ ἁπλοί τρόποι συμπεριφορᾶς, ἀλλά ἡ ἑνοποίηση ὅλης τῆς ὕπαρξης. Ὁ Θεός εἶναι ἁπλοῦς καί ὁ ἄνθρωπος πού ἑνώνεται μέ τόν Θεό ἑνοποιεῖται ἐσωτερικά, δέν ἔχει πάθη, γιατί ὅλες οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς ἑνώνονται καί πορεύονται πρός τόν Θεό καί βιώνει αὐτήν τήν ἁγία ἁπλότητα. Ὁπότε, ὁ θεούμενος γίνεται ἁπλός καί αὐτό ἐκφράζεται μέ τούς ἁπλούς λογισμούς, τήν βαθύτατη ταπείνωση, τήν καθαρότητα τήν ἐσωτερική, τήν ἀρχοντική ἀγάπη.

Ἑπομένως, ὁ Γέροντας Παΐσιος ὡς ὥριμος πνευματικά, ἔφθασε μέχρι τόν Παράδεισο καί βίωνε οὐράνιες καταστάσεις, ζοῦσε ἀπό τώρα αὐτό πού ὀνομάζουμε ἐσχατολογική ζωή. Γιατί, τό ἔσχατο δέν εἶναι μόνον ἡ ζωή μετά τήν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά κι αὐτό πού ζῆ ὁ ἅγιος ἀπό τήν ζωή αὐτή, ὅταν βλέπη τόν Χριστό μέσα στήν δόξα Του. Ὁ Χριστός εἶναι τό ἔσχατο, καί μέ τήν ἐνανθρώπησή Του εἰσῆλθε στήν ἱστορία καί τόν κόσμο καί ἔδωσε τήν δυνατότητα σέ ὅσους συνδέονται μαζί Του νά ζήσουν αὐτό τό ἔσχατο ἀπό τήν ζωή αὐτή.

Τό τρίτο γνώρισμα, συνέπεια καί συνέχεια τῶν δύο προηγουμένων εἶναι ὅτι ὁ π. Παΐσιος ἔγινε ἕνας φυσικός πόλος ἕλξεως τῶν ἀνθρώπων, ἔγινε ἕνας πνευματικός μαγνήτης πού εἵλκυε τούς ἀνθρώπους κοντά του, στήν πραγματικότητα τούς εἵλκυε ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ πού κατοικοῦσε πλούσια μέσα του.

Κάθε μέρα ἑκατοντάδες ἄνθρωποι τόν ἐπισκέπτονταν στήν ταπεινή καλύβη του καί γιά τόν κάθε ἄνθρωπο ἔλεγε αὐτό τό ὁποῖο εἶχε ἀνάγκη, διότι εἶχε ἀποκτήσει μεγάλη πνευματική σοφία, ὁ νοῦς του ἦταν διεισδυτικός. Ἔτσι, εἰσερχόταν μέσα στόν ἄνθρωπο ἐλεύθερα, ἀγαπητικά καί ἀδιόρατα, ἔβλεπε τό βάθος τῆς ὑπάρξεώς του, τίς ἀνάγκες πού εἶχε, καί βοηθοῦσε τόν καθέναν μέ τόν δικό του τρόπο καί λόγο, μέ τήν σοβαρότητα καί τό λεπτό χιοῦμορ, μέ τήν αὐστηρότητα καί τήν γλυκύτητα, μέ τόν ἔλεγχο καί τήν τρυφερή ἀγάπη, ὅπως προσωπικά εἶδα ὅλους αὐτούς τούς τρόπους μέ τούς ὁποίους ἐνεργοῦσε. Γιά τόν καθένα εἶχε νά δώση τό ἰδιαίτερο φάρμακο.

Ἐπειδή εἶχε τήν ἱκανότητα νά βλέπη τά ἐσωτερικά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων, νά βλέπη τό βαθύτερο πρόβλημά τους, στήν συνέχεια ἔκανε ὀρθή διάγνωση καί ἔπειτα ὡς ἕνας χειρουργός ἰατρός ἔβγαζε τόν κακό λογισμό πού εἶχε εἰσχωρήσει μέσα του καί δημιουργοῦσε μιά ἐσωτερική πληγή καί ἔτσι τόν θεράπευε. Ἦταν ἕνας μεγάλος Γέροντας πού λειτουργοῦσε σάν μιά πνευματική τηλεόραση, πού ἔκανε ὀρθή διάγνωση καί ὡς καλός γιατρός θεράπευε τούς ἀνθρώπους.

Μιά ἀπό τίς βασικές διδασκαλίες του ἦταν ὅτι ἕνας καλός λογισμός ἰσοδυναμεῖ μέ μιά ἀγρυπνία. Δηλαδή, μπορεῖ κανείς νά παρευρεθῆ σέ μιάν ὁλονύκτια ἀγρυπνία, νά χαρῆ τά ἀκούσματα καί τίς ψαλμωδίες, ἀλλά ἔχοντας κακούς λογισμούς νά μήν ὠφεληθῆ. Κι ἕνας ἄλλος μπορεῖ νά μήν πάη στήν ἀγρυπνία, ἀλλά ἐπειδή ἔχει καθαρούς λογισμούς, ἤ μέ τό νά βάζη ἕναν καλό λογισμό μέσα του, νά θεραπεύεται. Ὁπότε, αὐτός ὁ καλός λογισμός ἀξίζει ὅσο μιά ἁγιορείτικη ἀγρυπνία. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ὑποτιμοῦσε τίς ἀγρυπνίες, ἀφοῦ ὁ ἴδιος ἀγρυπνοῦσε σχεδόν κάθε βράδυ, ἀλλά δείχνει τήν μεγάλη σημασία πού ἔδινε στόν καλό λογισμό γιά τήν ἐσωτερική ζωή τοῦ ἀνθρώπου.

Αὐτός ὁ λόγος τοῦ Γέροντα Παϊσίου εἶναι λόγος ἐμπειρικός καί, θά ἔλεγα, εἶναι λόγος ἐλπίδας, λόγος ζωῆς. Γιατί ἔτσι μποροῦμε ὅλοι μας νά ζήσουμε τήν πνευματική ζωή ὅπου καί ἄν ζῆ ὁ καθένας μας. Μέ τά τρία αὐτά θεολογικά γνωρίσματα –θεόπτης μέ τήν ὁρμή καί τόν πόθο γιά τόν Θεό, μικρό παιδί μέ τήν καθαρότητα καί τήν ἁπλότητα τῆς καρδιᾶς, καί πόλος ἕλξεως τῶν ἀνθρώπων– ὁ Γέροντας Παΐσιος ἦταν ἕνας πνευματικός ἄρχοντας, καί γι’ αὐτό μιλοῦσε γιά τήν πνευματική ἀρχοντιά καί μᾶς συνιστοῦσε νά ἀποκτήσουμε αὐτήν τήν πνευματική ἀρχοντιά. Τελικά, ἄρχοντας εἶναι αὐτός πού ἀγαπᾶ ἐλεύθερα κι ἐπειδή ἔχει ὅλην αὐτή τήν ἐσωτερική καθαρότητα, χωρίς νά φοβᾶται κάτι ἰδιαίτερο, ἑλκύει τούς ἀνθρώπους κοντά του, τούς ἀναπαύει πνευματικά καί ἐνεργοποιεῖ τό φιλότιμό τους.

Στήν χορεία τῶν ὁσίων ἀσκητῶν

Προηγουμένως ἔγραψα ὅτι ὁ ὅσιος Παΐσιος ἦταν ἕνας μεγάλος, σύγχρονος ἀσκητής τοῦ 4ου αἰῶνος, πού ἐμφανίσθηκε στόν δικό μας αἰώνα, εἶναι ἕνας μεγάλος ἀββᾶς τοῦ Γεροντικοῦ, τοῦ Λαυσαϊκοῦ, τῆς Φιλοκαλίας, δηλαδή ἀνῆκε στήν χορεία τῶν μεγάλων καί κορυφαίων ἀσκητῶν πού πέρασαν στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας. Βέβαια, στήν ἐποχή μας ὑπῆρξαν καί ὑπάρχουν πολλοί ἄλλοι ἀσκητές στό Ἅγιον Ὄρος καί ἀλλοῦ, ὅπως ὁ Γέροντας Ἰωσήφ ὁ Ἡσυχαστής, ὁ Σπηλαιώτης, ὁ π. Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης, μέ τόν ὁποῖο εἶχα ἐπίσης μεγάλη ἐπικοινωνία, ὁ π. Ἐφραίμ τῆς Φιλοθέου, πού τώρα εἶναι στήν Ἀμερική καί προσφέρει μεγάλο ἔργο, καί πολλοί ἄλλοι Γέροντες καί μεγάλοι ἀσκητές, ὅπως ὑπάρχουν καί θαυμαστοί Ἐπίσκοποι.

Ἔχουμε μέσα στήν Ἐκκλησία μας μεγάλο πνευματικό πλοῦτο. Καί ὅταν γράφω γιά πνευματικό πλοῦτο, δέν ἐννοῶ ἁπλῶς τίς ἐκκλησιαστικές τέχνες, ὅπως εἶναι ἡ μουσική, ἡ ἁγιογραφία, ἡ ναοδομία κ.ἄ. Ὅλα αὐτά ἔχουν τήν ἀξία τους, ἀλλά ὁ μεγαλύτερος πλοῦτος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι οἱ ἅγιοι, γιατί αὐτοί εἶναι τά κατοικητήρια τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί σέ αὐτούς ἀναπαύεται ὁ Θεός, ὅπως λέμε στήν εὐχή τοῦ τρισαγίου ὕμνου: «Ὁ Θεός ὁ ἅγιος ὁ ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος». Καί τό ὅτι ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο τέθηκαν πρόσφατα στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας οἱ ἅγιοι Πορφύριος καί Παΐσιος, αὐτό σημαίνει ὅτι εἶναι μεγάλη εὐλογία γιά τήν Ἐκκλησία καί γιά ὅλους τούς ἀνθρώπους ἡ ὕπαρξη τέτοιων εὐλογημένων καί ἁγιασμένων ἀνθρώπων.

Βρίσκω δέ τήν εὐκαιρία νά σημειώσω, ὅτι τόν τελευταῖο καιρό ἄκουσα μιά ἄποψη ἡ ὁποία εἶναι λανθασμένη. Μερικοί συγκρίνουν τόν π. Παΐσιο μέ τόν π. Πορφύριο, καί ὑποτιμοῦν τόν πρῶτο, ἐνῶ ὑπερτιμοῦν τόν δεύτερο. Ἰσχυρίζονται ὅτι ὁ π. Πορφύριος εἶναι μεγάλη φυσιογνωμία, αὐτός εἶναι μεγάλος ἅγιος, γιατί εἶχε μεγάλη ἀγάπη γιά τούς ἀνθρώπους καί κινεῖτο σέ μεγάλα πνευματικά ἐπίπεδα, ὅπως φαίνεται σέ προφορικούς λόγους του πού διασώθηκαν, ἐνῶ ὁ π. Παΐσιος, ὡς ἀσκητής, ἦταν ζηλωτής καί δέν εἶχε τήν μεγαλωσύνη καί εὐρύτητα τοῦ ἁγίου Πορφυρίου. Μάλιστα, τήν θεολογία τοῦ π. Πορφυρίου τήν χρησιμοποιοῦν καί τήν ἐκμεταλλεύονται μερικοί λεγόμενοι μεταπατερικοί θεολόγοι γιά νά ποῦν ὅτι αὐτή ἡ θεολογία τῆς ἀγάπης εἶναι ἐκείνη πού ἀναπαύει τόν σύγχρονο ἄνθρωπο καί τήν ἀντιπαραθέτουν πρός τήν ζωή καί τήν διδασκαλία τοῦ π. Παϊσίου. Νομίζω ὅτι σφάλλουν ὅσοι ὑπερτιμοῦν κάποιον ἅγιο καί ὑποτιμοῦν κάποιον ἄλλο, γιατί ὁ καθένας τους ἔχει τά δικά του πνευματικά χαρίσματα πού ἀναπαύει τούς ἀνθρώπους. Τέτοιες προτιμήσεις, μεταξύ τῶν Μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, ἔκαναν οἱ Χριστιανοί τόν 11ο αἰώνα, καί τότε ἡ Ἐκκλησία καθόρισε τήν ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν γιά νά δείξη τήν ἑνότητα πού ὑπῆρχε μεταξύ τους, παρά τά ἰδιαίτερα προσόντα πού εἶχε ὁ καθένας τους.

Κάθε ἅγιος ἔχει τόν δικό του τρόπο ἔκφρασης, ἔχει διάφορα χαρίσματα καί ἀκόμη ἔχει νά ἀντιμετωπίση στήν ζωή του διαφορετικά προβλήματα, ἀλλ’ ὅμως ἡ ἐμπειρία τῆς θείας Χάριτος εἶναι κοινή σέ ὅλους. Συμβαίνει ὅ,τι καί μέ τά φυτά πού ὑπάρχουν σέ ἕναν ἀνθόκηπο ἤ σέ ἕνα περιβόλι. Ὅλα τά φυτά εἶναι φυτευμένα στό ἴδιο χῶμα, δέχονται τά ἴδια στοιχεῖα, τό ἴδιο νερό, ἀλλά ἀναπτύσσουν διάφορα ἄνθη, παράγουν διαφορετικούς καρπούς, πού ἀποτελοῦν τήν ὀμορφιά τοῦ κήπου ἤ τοῦ περιβολιοῦ.

Καί οἱ δύο σύγχρονοι ἅγιοι, π. Πορφύριος καί π. Παΐσιος, ἔκαναν μεγάλη ἄσκηση, καί ὅταν διαβάση κανείς προσεκτικά τόν βίο τους θά διαπιστώση ὅτι ἔφθασαν σέ μεγάλα ὕψη ἁγιότητος. Γι’ αὐτό δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ τοῦ ἁγίου Πορφυρίου καί τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ὅταν δῆ κανείς τήν ζωή τους μέ θεολογικά, ἐκκλησιαστικά καί ἀσκητικά κριτήρια. Μόνον ὅποιος δέν γνωρίζει στό βάθος τήν ὀρθόδοξη θεολογία, τήν ἀσκητική καί ἡσυχαστική ζωή, μπορεῖ νά καταλήξη σέ ἐσφαλμένα καί αὐτονομημένα συμπεράσματα. Ἡ ἁγιοκατάταξη καί τῶν δύο αὐτῶν μεγάλων ἀσκητῶν ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας δείχνει τήν ἑνό­τητά τους στήν ἄσκηση, τήν προσευχή, τήν θεοπτία.

Πάντως, ὁ ἅγιος Παΐσιος ἦταν μεγάλος ἀσκητής, πού ἔφθασε σέ ὑψηλά μέτρα ἀσκήσεως καί θεοπτίας. Ἄν διαβάση κανείς τόν βίο του, ἀντιλαμβάνεται αὐτήν τήν μεγάλη ἀναζήτηση τοῦ Θεοῦ, τήν ἰσχυρή κραυγή καί ὁρμή πρός τόν Θεό πού τόν διακατεῖχε. Καί μάλιστα ἄν διαβάση κανείς τό πῶς ζοῦσε μόνος του στήν ἔρημο τοῦ Σινᾶ, περπατώντας ξυπόλητος στά βράχια, μένοντας μέσα σέ σπηλιές, μέ τό κρύο καί τήν ζέστη, χωρίς τροφή καί νερό, ἀλλά διαρκῶς προσευχόμενος, τότε καταλαβαίνει τήν μεγάλη ἀξία αὐτοῦ τοῦ ἁγίου ἀνθρώπου. Εἶχε ἰσχυρή ὁρμή πρός τόν Θεό, θαυμαστό ἱερό πόθο γι’ Αὐτόν.

Αὐτός ὁ πόθος τόν ἀνέβασε ὑψηλά πνευματικά, ἀλλά στήν συνέχεια ἦταν πολύ τρυφερός μέ τούς ἀνθρώπους, ἀκριβῶς γιατί ὡρίμασε πνευματικά καί συμπεριφερόταν ὡς μάνα σέ ἐκείνους πού τόν πλησίαζαν καί τόν ἐρωτοῦσαν γιά θέματα καί προβλήματα πού τούς ἀπασχολοῦσαν. Γιατί εἶναι γνωστόν ὅτι ὁ πνευματικός πατέρας δέν θά πρέπει νά συμπεριφέρεται ἁπλῶς ὡς πατέρας, ἀλλά καί ὡς μητέρα, πού ἀναγεννᾶ τά πνευματικά του παιδιά. Τέτοιος ἦταν ὁ Γέροντας Παΐσιος, ὁ ἅγιος πλέον Παΐσιος καί θεωρῶ μεγάλη εὐλογία ἀπό τόν Θεό πού τόν συνάντησα, τόν ἀγάπησα καί μέ ἀγάπησε καί ὅτι εἶχα αὐτήν τήν ἐσωτερική ἐπικοινωνία μαζί του.

Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης ἀσκήθηκε ὑπερμέτρως στό ὄρος Σινᾶ, καί ὡς ἄλλος Μωϋσῆς ἀνέβηκε στήν κορυφή τοῦ ὄρους, ἀνέβηκε σέ μεγάλο ὕψος τῆς πνευματικῆς καί θεολογικῆς ζωῆς καί ἔτσι ἔγινε ἕνας μεγάλος Προφήτης, ὡσάν ἕνας νέος Μωϋσῆς καί Ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐνῶ ἐμεῖς εἴμαστε στίς ὑπώρειες τοῦ ὄρους Σινᾶ καί δεχόμαστε τήν εὐλογία του, τήν διαθήκη του, τίς ἐντολές του.

Γνωρίζουμε ἀπό τήν διήγηση τοῦ βιβλίου τῆς Ἐξόδου στήν Παλαιά Διαθήκη ὅτι, ὅταν ὁ Μωϋσῆς κατέβαινε ἀπό τό ὄρος Σινᾶ, ἔλαμπε τό πρόσωπό του κι οἱ Ἰσραηλίτες δέν μποροῦσαν νά τόν δοῦν κατά πρόσωπο, γι’ αὐτό τοῦ ζητοῦσαν νά καλύψη τό πρόσωπό του καί ἐκεῖνος ἔβαζε κάλυμμα γιά νά ὁμιλήση μαζί τους. Καί ἐμεῖς πού βρισκόμαστε στίς ὑπώρειες τοῦ πνευματικοῦ ὄρους Σινᾶ, βλέπουμε τό πρόσωπό του νά λάμπη καί νά ἀκτινοβολῆ, ἔστω κι ἄν τοποθετῆ κάλυμμα, καί μᾶς δίνει τήν ἐντολή νά ζοῦμε μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τά Μυστήρια καί τήν ἄσκηση, ἀλλά καί προσεύχεται γιά νά ἀνεβαίνουμε κι ἐμεῖς λίγο, ἄν ὄχι στήν κορυφή, τοὐλάχιστον λίγο ὑψηλότερα ἀπό τίς ὑπώρειες τοῦ ὄρους.

Ἀκόμη, ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔλαμψε στό Ἅγιον Ὄρος καί ἔγινε πραγματικός ἁγιορείτης, στό πνεῦμα καί τήν ζωή, ἔγινε κατοικητήριο τοῦ Θεοῦ καί ἀγαπητό παιδί τῆς Παναγίας, ἀναδείχθηκε ἕνα πραγματικό εὐωδιαστό λουλούδι τοῦ Παραδείσου τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἔτσι, μᾶς ἔδειξε ὅτι ἁγιορείτης δέν εἶναι ἁπλῶς ἐκεῖνος πού μένει στόν τόπο αὐτό, ἄν καί αὐτό ἔχη μεγάλη ἀξία, ἀλλά κυρίως ἐκεῖνος πού λάμπει καί ἀκτινοβολεῖ ἀπό τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, καί εὐωδιάζει σέ ὅλο τόν κόσμο. Καί αὐτός μᾶς καλεῖ νά γίνουμε κατά πνεῦμα ἁγιορεῖτες, μέ τήν κάθαρση καί τόν φωτισμό, τήν ἡσυχία καί τήν προσευχή, τήν ἀγάπη στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, τήν ὁρμή πρός τόν Θεό καί τήν τρυφερότητα πρός τούς πονεμένους, τούς ἀρρώστους καί τούς κάμνοντες.

Ἐπειδή κάθε ἅγιος ἔχει ἰδιαίτερα χαρίσματα καί ἕναν ἰδιαίτερο τρόπο ζωῆς, γι’ αὐτό θά μποροῦσα νά πῶ ὅτι ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔχει πολλές ὁμοιότητες μέ τόν ἅγιο Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, στήν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, τήν θεία ἀδολεσχία, στήν λεπτή ἐργασία τοῦ νοός, στήν προσευχή, τήν ἐρημική ζωή, τήν θεοπτία, τήν ἐπικοινωνία μέ τά ζῶα, καί τήν χαρά πού σκορποῦσε στούς ἀνθρώπους τούς ὁποίους συναντοῦσε.

Οἱ βίοι τῶν δύο αὐτῶν ἁγίων εἶναι παράλληλοι σχεδόν σέ ὅλα τά σημεῖα. Ὅπως ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ χαιρετοῦσε τούς ἀνθρώπους μέ τήν φράση «Χριστός ἀνέστη, χαρά μου» τό ἴδιο καταλάβαινε καί ὅποιος ἔφευγε ἀπό τήν συνάντηση πού εἶχε μέ τόν ἅγιο Παΐσιο, δηλαδή τόν αἰσθανόταν σάν νά τοῦ ἔλεγε: «Χριστός ἀνέστη, χαρά μου». Καί λάμβανε ἐλπίδα καί κουράγιο γιά νά ἀντιμετωπίζη τά προβλήματα στήν ζωή του.

Πρίν τελειώσω αὐτό τό κείμενο θά ἤθελα νά κάνω μιά παρατήρηση. Ἐνδέχεται τώρα μέ τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ π. Παϊσίου νά θελήσουν πολλοί ἄνθρωποι πού τόν συνάντησαν, ἔστω καί μιά φορά, νά καταγράψουν τίς ἐντυπώσεις τους καί τούς λόγους πού τούς εἶπε. Βέβαια, αὐτό εἶναι φυσικό νά γίνη, ἀλλά ἐκεῖνο πού πρέπει νά προσεχθῆ ἀπ' ὅλους εἶναι ὅτι δέν πρέπει νά σταθοῦμε σέ μερικούς λόγους καί σέ μερικές ἐντυπώσεις τῶν ἀνθρώπων γι’ αὐτόν, γιά κοινωνικά, οἰκογενειακά, ἐργασιακά ζητήματα, ἄλλωστε κάθε λόγος του ἦταν προσωπικός, ἀλλά σέ ὅλα αὐτά πρέπει νά δοῦμε τήν θεολογική ζωή τοῦ ἁγίου Παϊσίου, ὅτι, δηλαδή ἦταν ἕνας Προφήτης, Ἀπόστολος καί Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας. Δέν πρέπει νά ἀπομονώνωνται οἱ λόγοι καί οἱ συμβουλές πού ἔδινε ἀπό τήν ὅλη ζωή του, ἀλλά νά βλέπουμε τήν θεολογοῦσα ὕπαρξή του, νά βλέπουμε τό πῶς μέσα ἀπό τό «ἀραχνῶδες σωμάτιόν» του περνοῦσε ἕνα ρεῦμα αἰωνίου ζωῆς, μιά ζωντανή θεολογία, καί νά βλέπουμε τήν πορεία πρός τήν θέωση. Ὁ ἴδιος ἔλεγε ὅτι προορατικό χάρισμα ἔχει ἐκεῖνος πού γνωρίζει τά πάθη του, γνωρίζει ποῦ πρέπει νά φθάση –στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ– καί ἔπειτα ἀγωνίζεται γιά νά ἐπιτύχη αὐτόν τόν σκοπό.

Νά ἔχουμε τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, πού βρί­σκεται στήν ἐκλεκτή χορεία τῶν μεγάλων ἀσκητῶν τῆς ἐρήμου, στό Φῶς τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.–

Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, σύγχρονος ομολογητής της Ορθοδόξου Πίστεως

Εικόνα Οσίου Παϊσίου στο παρεκκλήσιο του
στον Άγιο Νικόλαο Πατρών

ΑΓ. ΠΑΪΣΙΟΣ  Ο  ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ

ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ 

ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ

Δόξα, τιμή, αἶνο καί εὐγνωμοσύνη ὀφείλουμε  στόν Τριαδικό Θεό, διότι ἡ Χάρη Του ἀνέδειξε στήν ἐποχή μας τόν Ὅσιο καί θεοφόρο Πατέρα Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη.

Μέ ἀφορμή τόν πρῶτο πανηγυρικό ἑορτασμό τῆς μνήμης Του στό Παρεκκλήσιό Του στήν ἐνορία τοῦ Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν, μέ αὐτό τό φυλλάδιο θέλουμε νά τονίσουμε ἰδιαίτερα μία διάσταση τῆς προσωπικότητας τοῦ Ὁσίου, τήν ὁποία συχνά στίς μέρες μας παραβλέπουμε.

Ἔτσι ἐμφανίζουμε τόν Ὅσιο, μόνο ὡς συνεπή ἀσκητή καί παρηγορητή τοῦ ἀνθρώπινου πόνου, πού μέ τά ἔκτακτα χαρίσματά του (προορατικό καί διορατικό) βοήθησε πολλούς ἀνθρώπους. Ναί!  ὅλα αὐτά ἦταν ὁ  Ἅγιος Παΐσιος ^.  ἀλλά παράλληλα ὁ  Ὅσιος Παΐσιος ἦταν καί ἀσυμβίβαστος Ὁμολογητής τῆς Πίστεώς μας καί πολέμιος τῶν κάθε λογῆς διαστρεβλώσεων τῆς Εὐαγγελικῆς Ἀλήθειας, εἴτε αὐτή  συντελεῖτο στίς αἱρέσεις τοῦ Παπισμοῦ καί Προτεσταντισμοῦ, εἴτε καί ἐντός τῆς Ἐκκλησίας μας (Οἰκουμενισμός, ἄκριτος Ζηλωτισμός).

Στό σύντομο αὐτό φυλλάδιο, μέ ἀφορμή ἐπιστολή τοῦ ἰδίου τοῦ Ἁγ. Παϊσίου, θέτουμε πολύ ἐπιγραμματικά κάποια κρίσιμα ζητήματα πρός εὑρύτερο πνευματικό προβληματισμό γιά τήν οἰκουμενιστική λαίλαπα, πού ἒχει ἐνσκήψει στήν Ἐκκλησία μας καί θλίβει καί ταλαιπωρεῖ καί σκανδαλίζει τίς ψυχές πολλῶν ἀδελφῶν μας.

Στήν ἐποχή μας, ἐποχή συγχύσεως καί πνευματικῆς ἀφασίας, ἡ ζωή τῶν Ἁγίων καί θεοφόρων Πατέρων εἴθε νά ἀποτελέσει ὁδοδείκτη τῆς δικῆς μας ἐν Χριστῷ πολιτείας.

Ταῖς τοῦ Ὁσίου καί Θεοφόρου Πατρός ἡμῶν Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου 

πρεσβείαις Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον καί σῶσον ἡμᾶς.  Ἀμήν.

 Πάτρα 12  Ἰουλίου  2015

Πρωτοπρεσβύτερος

Ἀναστάσιος Κ. Γκοτσόπουλος

Ἐφημέριος Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν

Οι πνευματικοί νόμοι κατά τον Γέροντα (Άγιο) Παΐσιο τον Αγιορείτη

Δημήτρης Σπηλιώτης

Εφέτης ΔΔ

        1. Ο Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης (25-7-1924/12-7-1994), τον οποίο είχα την τύχη να γνωρίσω από κοντά, μιλούσε συχνά για τους πνευματικούς νόμους. Τους νοητούς κανόνες δηλαδή της Θείας Πρόνοιας που επενεργούν στη ζωή μας, ατομική και συλλογική, κατά τρόπο εξισορροπητικό της ψυχικής (πνευματικής) μας κατάστασης και επιβοηθητικό της πορείας μας στο ‘‘καθ’ ομοίωσιν’’. Έχουν κι αυτοί οι νόμοι πραγματικό και έννομη συνέπεια. Με τη διαφορά ότι, παρά την πλήρωση του πραγματικού, την επέλευση της δυσμενούς έννομης συνέπειας μπορεί να αποτρέψει η μετάνοια του ανθρώπου και η αγάπη του Θεού. Διατυπώσεις πνευματικών νόμων μπορεί να βρει κανείς στην Αγία Γραφή και στη Φιλοκαλία. Εκτός από εξειδικεύσεις κάποιων βασικών από αυτούς (όπως της αγάπης, της ισορροπίας, της ανταπόδοσης κλπ), δεν παρέθετε τους πνευματικούς νόμους ο Γέροντας. Στεκόταν κυρίως στον τρόπο της ενέργειάς τους, αποκαλυπτικό της Θείας Πρόνοιας.

        2. Το πιο κάτω κείμενο έγραψε ο Γέροντας. Συμπυκνώνει τις σκέψεις του για τη λειτουργία των πνευματικών νόμων και αναδεικνύει την πεμπτουσία του θέματος: αλλάζει ο Θεός όταν οι άνθρωποι αλλάζουν. «Όσο πιο ψηλά πετάμε ένα αντικείμενο, με τόση περισσότερη ορμή τραβιέται κάτω από την έλξη της γης και συντρίβεται (φυσικός νόμος). ‘‘Πάς ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται’’ (Λουκ. ιη΄ 14). Όσο υψώνεται κανείς, τόση θα είναι και η πτώση του η πνευματική και, ανάλογα με το ύψος της υπερηφάνειάς του, θα συντριβεί. Εκτός εάν η υπερηφάνειά του ξεπεράσει την ανθρώπινη και φτάσει τη δαιμονική. Τότε δεν τον πιάνει ο πνευματικός νόμος σε τούτη τη ζωή, αλλά συμβαίνει το Αποστολικό ‘‘πονηροί δε άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι’’ (Β΄ Τιμ. γ΄ 13). Όταν όμως ο άνθρωπος καταλάβει αμέσως το ανέβασμα της υπερηφάνειάς του και ζητήσει ταπεινά συγχώρηση από το Θεό, αμέσως τα σπλαχνικά χέρια του Θεού τον αρπάζουν με χαρά και τον κατεβάζουν απαλά, χωρίς να γίνει αντιληπτή η πτώση του. Έτσι δεν συντρίβεται, μια που έχει προηγηθεί η καρδιακή συντριβή με τη μετάνοια που έδειξε. Το ίδιο συμβαίνει και με αυτόν που έδωσε μάχαιρα [βλ. Ματθ. κστ΄ 52]. Όταν μετανοήσει ειλικρινά, με πόνο, δεν επιτρέπει ο Καλός Θεός να εξοφλήσει εδώ με μάχαιρα, αφού η καρδιά του μετανιωμένου ανθρώπου μαχαιρώνεται από τον έλεγχο της συνειδήσεως και υποφέρει. Τότε του δίνει ο Θεός, σαν στοργικός Πατέρας, αντί μάχαιρα, βάλσαμο στην πονεμένη του καρδιά, τη Θεία Παρηγοριά Του. Εάν όμως ο ίδιος ο άνθρωπος που έσφαλε, από πολύ φιλότιμο ζητήσει επίμονα από τον Θεό να τιμωρηθεί σε αυτή τη ζωή για το σφάλμα του, ενώ του το χάρισε ο Καλός Θεός και απαλλάχθηκε από τους πνευματικούς νόμους, του κάνει και αυτό το φιλότιμο αίτημά του, αλλά του ετοιμάζει και στεφάνι άφθαρτο, ουράνιο. Επίσης, όποιος τηρεί τις εντολές του Θεού και ζητάει ως χάρη από τον Θεό να τιμωρηθεί αυτός για τα σφάλματα των συνανθρώπων του ή να πάρει αυτός την αρρώστια από τον συνάνθρωπό του, αυτός πολύ συγγενεύει με τον Χριστό και πολύ συγκινείται τότε ο Χριστός από την αρχοντική αγάπη του παιδιού Του. Εκτός δε από τη χάρη που του κάνει ο Θεός, να χαρίσει τα σφάλματα των άλλων, επιτρέπει και δοκιμασίες στη ζωή του, κατά το επίμονο αίτημά του. Παράλληλα, του ετοιμάζει και το διαμαντένιο στεφάνι του Μάρτυρος, διότι πολλοί άνθρωποι τον κατακρίνουν με την κατ’ όψιν κρίση τους (Ιω. ζ΄ 24), νομίζοντας ότι τον τιμώρησε ο Θεός για τις αμαρτίες του, ενώ αυτός έγινε ολόχρυσο πνευματικό αλεξικέραυνο, από αγάπη προς τους άλλους, σαν μιμητής του Χριστού. Μέσα λοιπόν στα κρίματα του Θεού που είναι άβυσσος, βλέπουμε και αυτήν την περίπτωση που συναντούμε σε Προφήτες και Αγίους, όπως και άλλες χιλιάδες περιπτώσεις, και το πιο σπουδαίο απ’ όλα, να αλλάζει ο Θεός όταν οι άνθρωποι αλλάζουν. Επομένως, οι πνευματικοί νόμοι διαφέρουν από τους φυσικούς νόμους, διότι οι πνευματικοί νόμοι έχουν σπλάχνα και ο άνθρωπος έχει να κάνει με τον Δημιουργό του, τον Πολυεύσπλαχνο Θεό. Όταν δηλαδή συνέρχεται το άτακτο παιδί, μετανοεί και δέρνεται από τη συνείδησή του, τότε ο πατέρας του το χαϊδεύει με αγάπη και το παρηγορεί. Ο Πατέρας λοιπόν παιδαγωγεί τα παιδιά Του από αγάπη, με σκοπό να συνέλθουν και να έλθουν κοντά Του, και όχι από κακότητα, ούτε από κοσμική, νομική δικαιοσύνη, αλλά από Θεία Καλοσύνη για το καλό πάντα των παιδιών Του, για να σωθούν και να κληρονομήσουν την ουράνια Βασιλεία Του» (Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου: ‘‘Ο Γέρων Χατζη-Γεώργης ο Αθωνίτης’’ σελ. 76-79).

        3. Ο Γέροντας έλεγε πως ισχύει και το αντίθετο. Την επέλευση δηλαδή της ευμενούς έννομης συνέπειας, κατά την πρόρρηση του Θεού (δια των αγίων Του), μπορεί να αποτρέψει η αμέλεια και η αστάθεια του ανθρώπου: «Όταν ο Θεός προλέγει, πρέπει και ο άνθρωπος να προσέχει. Διότι, αν ο άνθρωπος αμελήσει και αλλάξει, και ο Θεός αλλάζει. Η έκβαση αυτού που προλέγει ο Θεός εξαρτάται και από τον άνθρωπο» (Ι. Ησυχαστήριον ‘‘Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος’’ Μεταμόρφωση Χαλκιδικής: ‘‘Από την ασκητική και ησυχαστική αγιορείτικη παράδοση’’ σελ. 712).

        4. Οι πνευματικοί νόμοι επενεργούν αθόρυβα, κατά τρόπο μυστικό, και σε βάθος χρόνου. Πολλές φορές και χωρίς να το καταλάβουμε. Εδώ η άγνοια νόμου συγχωρείται. Ο Γέροντας μιλάει απλοϊκά: «Λίγες είναι οι περιπτώσεις που συμβαίνει κάτι, για να δοξαστεί το όνομα του Θεού, όπως στον εκ γενετής τυφλό. Στις άλλες περιπτώσεις ενεργούν οι πνευματικοί νόμοι. Ο άνθρωπος είναι που διώχνει τη χάρη του Θεού. Κάθεται π.χ. κάποιος στο ρεύμα από ξεροκεφαλιά. Μετά κάνει προσευχές για να γίνει καλά. Όταν όμως δεν ξέρει κανείς και κάθεται στο ρεύμα, ο Θεός βοηθά […]» (Ι. Ησυχαστήριον ‘‘Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος’’ ό. π. σελ. 761).

        5. Ο Γέροντας πίστευε ότι η ακολουθία του πνευματικού νόμου μπορεί να επέλθει και στους απογόνους εκείνου που πραγμάτωσε την προϋπόθεση. «Ένας ευσεβής υφίστατο συνεχώς πολλές αδικίες από τους συνεργάτες του. Είχε όμως πολλή καλοσύνη και τα υπέμενε όλα χωρίς γογγυσμούς και μεμψιμοιρία. Ο Γέροντας, γνωρίζοντας την κατάστασή του, του είπε: – Έτσι να κάνεις! Να υπομένεις! Και να ξέρεις, ο Θεός στο τέλος πάντα αποδίδει δικαιοσύνη. Κι αν μερικές φορές για κάποιο λόγο η Θεία Του Πρόνοια κρίνει ότι δεν πρέπει να αποδοθεί, τότε να’ σαι βέβαιος ότι σίγουρα θα αποδοθεί στα παιδιά σου και μάλιστα εκατονταπλάσια» (Ιερομονάχου Χριστοδούλου Αγιορείτου: ‘‘Σκεύος εκλογής’’ σελ. 205).

        6. Και εδώ όμως ο Γέροντας έλεγε πως ισχύει και το αντίθετο, κατά το κοινώς λεγόμενο ‘‘αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα’’: «Μπορεί σε μια οικογένεια ο παππούς ή η γιαγιά να έκαναν αδικίες και αυτοί να είναι καλά. Όμως τα παιδιά ή τα εγγόνια τους παιδεύονται. Αρρωσταίνουν και αναγκάζονται να δίνουν στους γιατρούς όσα μαζεύτηκαν με αδικίες, για να εξοφλήσουν οι παππούδες τους» (Ι. Ησυχαστήριον ‘‘Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος’’ Σουρωτή Θεσσαλονίκης: ‘‘Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου ΛΟΓΟΙ’’ τόμος Α΄ σελ. 89-90). 

        7. ‘‘Η γνώσις φυσιοί’’ έλεγε ο Απ. Παύλος [Α΄ Κορ. η΄ 2]. Ο Γέροντας συνδέει το ζήτημα αυτό με την επενέργεια των πνευματικών νόμων: «Η εξωτερική μόρφωση τις περισσότερες φορές βλάπτει, γιατί αναπτύσσει στον άνθρωπο μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Η ιδέα αυτή μετά γίνεται φράχτης που εμποδίζει τη Χάρη του Θεού να τον πλησιάσει. Ενώ, όταν ο άνθρωπος πετάξει την ψεύτικη ιδέα που έχει για τον εαυτό του, τότε ο Καλός και Πλούσιος Πατέρας μας τον πλουτίζει με τις Θεϊκές Του φωτεινές ιδέες. Οι πολλές γνώσεις δηλαδή υπάρχει φόβος να φουσκώσουν το κεφάλι, να το κάνουν αερόστατο και να διατρέχει τον κίνδυνο ή να σπάσει στον αέρα (με σχιζοφρένεια) ή να γκρεμιστεί (με υπερηφάνεια) και να γίνει κομμάτια. Γι’ αυτό η γνώση θα πρέπει να ακολουθεί τον φόβο του Θεού και να συμβαδίζει με την πράξη, για να υπάρχει ισορροπία. Η σκέτη γνώση βλάπτει. Όταν μπαίνει ο εγωισμός και μιλώ για να με θαυμάσουν, επειδή εγώ σκέφθηκα καλύτερα, τότε λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι, για να συνέλθω. Όταν όμως αυτό γίνεται συνέχεια, πειράζει. Μια τριχούλα μπαίνει στο μάτι και το ερεθίζει. Αν μπαίνει συνέχεια δημιουργεί μεγάλο ερεθισμό. Έτσι και εδώ δημιουργείται πνευματικός ερεθισμός. Όταν ένας άνθρωπος έχει εξυπνάδα και κάνει μια εργασία με ευκολία, πρέπει να διαλύεται μπροστά στον Θεό, να Τον ευχαριστεί μέρα-νύχτα που του έδωσε εξυπνάδα και την κάνει χωρίς να κουράζεται» (ΛΟΓΟΙ τόμος Α΄ σελ. 218-219). 

        8. Ο ακόλουθος διάλογος είναι χαρακτηριστικός. Διαλαμβάνει και την απάντηση σε ένα ερώτημα πολλών, σχετικά με το γιατί μερικοί άνθρωποι είναι απρόσμενα καλότυχοι σε αυτή τη ζωή: «– Μπορεί Γέροντα να θαυμάσει κανείς ένα έργο που έκανε και να γίνει κάποια ζημιά; – Ναι, γιατί λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι. Παίρνει τη Χάρη Του ο Θεός από κάποιον και κάνει τη ζημιά, για να συνετιστεί ο άλλος που υπερηφανεύτηκε για το έργο του. – Δηλαδή Γέροντα όταν γίνεται ζημιά σημαίνει ότι έχουν λειτουργήσει οι πνευματικοί νόμοι; – Φυσικά. – Αποκλείεται να είναι κανείς αδέξιος και να κάνει ζημιές; – Σπάνιες είναι αυτές οι περιπτώσεις. Γι’ αυτό όσο μπορείτε να ζείτε ταπεινά. Να σκέφτεστε ότι δεν έχουμε τίποτε δικό μας. Όλα ο Θεός μας τα έχει δώσει. Όλα όσα έχουμε είναι του Θεού. Μόνο οι αμαρτίες είναι δικές μας. Αν δεν ταπεινωνόμαστε θα λειτουργούν σ’ εμάς συνεχώς οι πνευματικοί νόμοι, μέχρις ότου καμφθεί ο εγωισμός μας. Ο Θεός να δώσει να γίνει αυτό πριν μας βρει ο θάνατος. – Μπορεί Γέροντα ο άνθρωπος να μην καταλάβει ότι έχουν λειτουργήσει οι πνευματικοί νόμοι; – Αν δεν παρακολουθεί κανείς τον εαυτό του, τίποτα δεν καταλαβαίνει και από τίποτα δεν βοηθιέται, ούτε ωφελείται. –  Όταν Γέροντα κάποιος έχει μια πτώση και λυπάται, έτσι ξεπληρώνει; – Αν αισθάνεται ότι χρωστάει δεν θα πληρώσει. Όταν όμως δεν αισθάνεται το χρέος του επιτρέπει ο Θεός να πληρώσει. Όταν έχουμε χρέη και δεν ξοφλούμε σ’ αυτή τη ζωή, αυτό είναι πολύ κακό σημάδι. Είναι εγκατάλειψη από τον Θεό. Όταν πάλι κάποιος δεν τρώει σκαμπίλια και δέχεται ευλογίες, τότε φαίνεται ότι έκανε κάτι καλό και ανταμείβεται εδώ γι’ αυτό από τον Χριστό διπλά και τριπλά. Δεν ξοφλάει όμως για τα σφάλματά του. Και αυτό πάλι είναι κακό» (ΛΟΓΟΙ τόμος Δ΄ σελ. 248-250).   

        9. Η κατάκριση είναι πτώση. Πολλές φορές κατακρίνουμε κάποιον για ένα σφάλμα του και στη συνέχεια, κατά έναν περίεργο τρόπο, διαπράττουμε και εμείς το ίδιο σφάλμα. Η θέση του Γέροντα είναι σαφής: «Αν κατακρίνει κανείς τον άλλο για ένα σφάλμα του και δεν καταλάβει την πτώση του, ώστε να μετανοήσει, συνήθως πέφτει στο ίδιο σφάλμα, για να το καταλάβει. Ο Θεός δηλαδή από αγάπη επιτρέπει να αντιγράφει ο άνθρωπος την κατάσταση εκείνου τον οποίο κατέκρινε. Αν πεις λ.χ. ότι κάποιος είναι πλεονέκτης και δεν καταλάβεις ότι κατέκρινες, ο Θεός παίρνει τη Χάρη Του και επιτρέπει να πέσεις κι εσύ στην πλεονεξία. Αρχίζεις τότε να μαζεύεις. Μέχρι να καταλάβεις την πτώση σου και να ζητήσεις συγχώρεση από τον Θεό, θα λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι» (ΛΟΓΟΙ τόμος Ε΄ σελ. 105).

        10. Ποιοί είναι όμως αυτοί που προσελκύουν τη Θεία Χάρη; Και εδώ ο Γέροντας δίνει ξεκάθαρη απάντηση: «Ο Θεός θέλει να έχουμε μόνο λίγη ταπείνωση για να συγγενεύουμε μαζί Του και μετά όλες οι δωρεές Του έρχονται άφθονες η μία μετά την άλλη. Γιατί ο Θεός χρωστά, κατά κάποιον τρόπο, στον ταπεινό άνθρωπο πολλή Χάρη και του τη δίνει ως δώρο, χωρίς εκείνος να τη ζητήσει. Είναι πνευματικός νόμος αυτό. ‘‘Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν’’ δεν λέει το Ευαγγέλιο; [Ιακ. δ΄ 6 και Α΄ Πετρ. ε΄ 5] Έτσι τα έχει κανονίσει ο Θεός. Είμαι ταπεινός θα πει έχω Θεία Χάρη. Ο πολύ ταπεινός, πολλή Χάρη λαμβάνει από τον Θεό, καθώς τη ρουφάει σαν σφουγγάρι» (ΛΟΓΟΙ τόμος Ε΄ σελ. 168).  

        11. Ο Γέροντας πίστευε πως οι πνευματικοί νόμοι ρυθμίζουν και τη συλλογική ζωή εθνών και λαών, κατά τη ροή της ιστορίας. Για την περίπτωση του Αλβανικού λαού, υπό το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα, ο συνομιλητής του ανέφερε πως ο ένας στους τρεις ήταν χαφιές του καθεστώτος, πως τα παιδιά ‘‘κάρφωναν’’ τους γονείς και τους έστελναν φυλακή και πως οι ανθρώπινες σχέσεις είχαν δηλητηριαστεί. Ο Γέροντας έκανε το πιο κάτω σχόλιο: «Βλέπεις, λειτούργησαν οι πνευματικοί νόμοι. Αυτοί σαν λαός αρνήθηκαν τον Χριστό. Τους έταζε τότε ο Χότζα ότι, αν πάνε με το μέρος του, θα γίνονταν πλούσιοι και θα περνούσαν άνετα. Και αυτοί τον ακολούθησαν, αν και γνώριζαν ότι είναι εχθρός του Χριστού. Αρνήθηκαν δηλαδή τον Χριστό για τα υλικά πράγματα. Έ, και ο Χριστός τους άφησε στα χέρια αυτού που διάλεξαν. Ο Χότζα έστησε μετά τέτοια τρομοκρατία που φοβόντουσαν να αναπνέουν ακόμα. Δαιμονική πονηρία […]» (Αθανάσιου Ρακοβαλή: ‘‘Ο πατήρ Παΐσιος μου είπε …’’ σελ. 171).

        12. Συναφώς, για την περίπτωση της Τουρκίας και του Τουρκικού λαού ο Γέροντας διατύπωσε πολλές φορές την ακόλουθη πρόρρηση: «Η Τουρκία θα διαλυθεί και οι μεγάλες δυνάμεις θα μας δώσουν την Πόλη. Όχι επειδή μας αγαπούν, αλλά γιατί θα οικονομήσει ο Θεός τα πράγματα έτσι, ώστε το συμφέρον τους θα είναι να την έχουμε εμείς. Θα λειτουργήσουν οι πνευματικοί νόμοι. Οι Τούρκοι έχουν να πληρώσουν πολλά, από αυτά που έχουν κάνει. Αυτό το έθνος θα καταστραφεί, διότι δεν προήλθε με την ευλογία του Θεού. Τα κόλλυβά τους τα έχουν στο ζωνάρι τους [δηλαδή πλησιάζει το τέλος τους]» (Ιερομονάχου Ισαάκ: ‘‘Βίος Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου’’ σελ. 699).

        13. Συμπερασματικά, την τελολογία και τη λειτουργία των πνευματικών νόμων ο Γέροντας συνοψίζει ως εξής: «Με τους πνευματικούς νόμους ξοφλάμε εδώ […] πολλά μας αμαρτήματα. Παραδείγματος χάριν, τα παιδιά που ασεβούν στους γονείς τους, θα το βρουν από τα παιδιά τους. Αλλά οι πνευματικοί νόμοι έχουν σπλάχνα. Όταν υψωθείς εωσφορικά και το καταλάβεις και ζητήσεις συγγνώμη, τότε σε πιάνει η χούφτα του Θεού και σε κατεβάζει μαλακά, χωρίς να σπάσεις τα μούτρα σου» (Νικ. Ζουρνατζόγλου: ‘‘Μαρτυρίες προσκυνητών/Γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης’’ τόμος Β΄ σελ. 120). 

        14. Πρόσφατα η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου αποφάσισε ομόφωνα την αγιοκατάταξη του Γέροντα. Έτσι, στις 12-7-2015  γιορτάσαμε για πρώτη φορά τη μνήμη του. Ήταν η μέρα (νύχτα) που ο Θεός δεν άφησε τον Έλληνα Πρωθυπουργό να συνομολογήσει την κατάρρευση της Χώρας (…). Ας είμαστε υποψιασμένοι: πίσω από την τροπή των πραγμάτων, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο, μπορεί να ενεργούν πνευματικοί νόμοι. Εύχομαι και ελπίζω οι δυσμενείς συνέπειες των πνευματικών νόμων, την ενεργοποίηση των οποίων προκάλεσε κυρίως η ιδιοτελής και απάνθρωπη συμπεριφορά πολλών στην Πατρίδα μας τα τελευταία σαράντα χρόνια, να λήξουν σύντομα, ύστερα από τη μετάνοια πολλών, τις προσευχές των αγίων και των παιδιών και τη μεσιτεία της Θεοτόκου. Και στη συνέχεια, να εκδηλωθούν οι ευμενείς συνέπειες κάποιων άλλων πνευματικών νόμων που υφαίνονται από παλιά (…) και που προετοιμάζουν και πάλι την ανάταξη της Ελλάδας, κατά τις προρρήσεις του Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου: «Μη στενοχωριέστε, η Ελλάδα δεν πρόκειται να χαθεί, διότι είναι το προπύργιο της Ορθοδοξίας. Αν ήταν στα χέρια των πολιτικών, θα είχε σβήσει. Ευτυχώς που είναι στα χέρια του Θεού, ο Οποίος την προστατεύει σκανδαλωδώς. Κάθε φορά που κινδυνεύει να χαθεί, κάτι κάνει την τελευταία στιγμή και τη σώζει. Και τώρα θα υπάρχει αναμπουμπούλα, γιατί ο διάβολος οργώνει. Αλλά μην ανησυχείτε. Τελικά θα σπείρει και θα θερίσει ο Χριστός. Ο Καλός Θεός δεν επιτρέπει να γίνει κάτι κακό, αν μετά από αυτό δεν πρόκειται να βγει κάτι καλύτερο. Θα περάσουμε γερό τράνταγμα, αλλά θα επακολουθήσει η δόξα της Ελλάδας και η λάμψη της Ορθοδοξίας» (Ι. Ησυχαστήριον ‘‘Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος’’ Βασιλικά Θεσσαλονίκης: ‘‘Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης’’ σελ. 474-475).    

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΪΣΙΟΣ

“Μη φοβάσθε. Περάσαμε σαν έθνος τόσες μπόρες και δεν χαθήκαμε, και θα φοβηθούμε την θύελλα που πάει να ξεσπάση; Ούτε και τώρα θα χαθούμε. Ο Θεός μας αγαπά. Ο άνθρωπος έχει μέσα του κρυμμένη δύναμη για ώρα ανάγκης. Θα είναι λίγα τα δύσκολα χρόνια. Μια μπόρα θα είναι.”

Ξεκινάμε με το πρώτο κείμενο από το πολύ – πολύ σπουδαίο όσο και επίκαιρο βιβλίο των Β’ Λόγων του Αγίου γέροντα Παΐσιου, με τίτλο “ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ”.

Να σημειώσουμε ότι ο διάλογος του γέροντα γίνεται με μοναχές.

«Για να περάσης στην βουλή του Θεού, πρέπει να γίνης “βουλευτής” του Θεού, όχι “βολευτής” του εαυτού σου» (Άγιος Γέροντας Παΐσιος Αγιορείτης)

– Γέροντα, πώς τα βλέπετε τα πράγματα;

– Εσείς πώς τα βλέπετε;

– Εμείς τί να πούμε , Γέροντα; Εσείς να μας λέγατε.

– Η ησυχία που επικρατεί με ανησυχεί. Κάτι ετοιμάζεται. Δεν έχουμε καταλάβει καλά σε τί χρόνια ζούμε ούτε σκεφτόμαστε ότι θα πεθάνουμε. Δεν ξέρω τί θα γίνη, πολύ δύσκολη κατάσταση! Η τύχη του κόσμου κρέμεται από τα χέρια μερικών, αλλά ακόμη ο Θεός κρατά φρένο. Χρειάζεται να κάνουμε πολλή προσευχή με πόνο, για να βάλη ο Θεός το χέρι Του. Να το πάρουμε στα ζεστά και να ζήσουμε πνευματικά. Είναι πολύ δύσκολα τα χρόνια. Έχει πέσει πολλή στάχτη, σαβούρα, αδιαφορία. Θέλει πολύ φύσημα, για να φύγη. Οι παλιοί έλεγαν ότι θα έρθη ώρα που θα κλωτσήσουν οι άνθρωποι. Πετάνε τους φράκτες, δεν υπολογίζουν τίποτε. Είναι φοβερό! Έγινε μια βαβυλωνία. Να κάνουμε προσευχή να βγουν οι άνθρωποι από αυτήν την βαβυλωνία. Διαβάστε την προσευχή των Τριών Παίδων, να δήτε με πόση ταπείνωση προσεύχονταν και τον 82ο Ψαλμό: «Ο Θεός, τίς ομοιωθήσεταί σοι, μη σιγήσης …». Αυτό πρέπει να γίνη, αλλιώς δεν γίνεται χωριό. Θέλει θεϊκή επέμβαση.

Μπαίνουν μερικές αρρώστιες ευρωπαϊκές και προχωρούν όλο προς στο χειρότερο. Μου είπε ένας Κύπριος οικογενειάρχης που μένει στην Αγγλία: «Κινδυνεύουμε πνευματικά. Πρέπει να φύγω από την Αγγλία οικογενειακώς». Βλέπεις εκεί ο πατέρας να παίρνη την κόρη, η μάνα τον γιο. Όλους τους στεφανώνουν, όλους τους ευλογούν. Κάτι πράγματα …, ντρέπομαι να τα πω. Και εμείς κοιμόμαστε με τα τσαρούχια. Δεν λέω να πάρουμε πλακάτ, (σ.σ. : αναφέρεται σε μοναχές, μην ξεχνάμε) αλλά να στρέψουμε την προσοχή μας στον μεγάλο κίνδυνο που περιμένουμε και να υψώσουμε τα χέρια στον Θεό. Να κοιτάξουμε πώς να αμυνθούμε κατά του κακού. Χρειάζεται να κρατάμε λίγο φρένο, γιατί όλα πάνε να τα ισοπεδώσουν. Τώρα είναι να λέη κανείς το ψαλμικό: «Θου τους άρχοντας αυτών ως τον Ωρήβ και Ζηβ και Ζαβεέ και Σαλμανά …, οίτινες είπαν κληρονομήσωμεν εαυτοίς το αγιαστήριον του Θεού».


Σύγχυση μεγάλη υπάρχει. Μύλος γίνεται είναι ζαλισμένοι οι άνθρωποι. Ο κόσμος είναι όπως οι μέλισσες. Αν χτυπήσης την κυψέλη, οι μέλισσες βγαίνουν έξω και αρχίζουν «βούου …» και γυρίζουν γύρω από την κυψέλη αναστατωμένες. Ύστερα η κατεύθυνσή τους θα εξαρτηθή από τον άνεμο που θα φυσήξη. Αν φυσήξη βοριάς, θα πάνε μέσα. Έτσι και τον κόσμο τον φυσάει … «Εθνικός Βοριάς», «Εθνικός Νοτιάς», και είναι ο καημένος ζαλισμένος. Όμως, αν και γίνεται τέτοιο βράσιμο, νιώθω μέσα μου μια παρηγοριά, μια σιγουριά. Μπορεί να ξεράθηκε η ελιά, αλλά θα πετάξη νέα βλαστάρια. Υπάρχει μια μερίδα Χριστιανών, στους οποίους αναπαύεται ο Θεός. Υπάρχουν ακόμη οι άνθρωποι του Θεού, οι άνθρωποι της προσευχής, και ο Καλός Θεός μας ανέχεται, και πάλι θα οικονομήση τα πράγματα. Αυτοί οι άνθρωποι της προσευχής μας δίνουν ελπίδα. Μη φοβάσθε. Περάσαμε σαν έθνος τόσες μπόρες και δεν χαθήκαμε, και θα φοβηθούμε την θύελλα που πάει να ξεσπάση; Ούτε και τώρα θα χαθούμε. Ο Θεός μας αγαπά. Ο άνθρωπος έχει μέσα του κρυμμένη δύναμη για ώρα ανάγκης. Θα είναι λίγα τα δύσκολα χρόνια. Μια μπόρα θα είναι.
Δεν σας τα λέω αυτά για να φοβηθήτε, αλλά για να ξέρετε πού βρισκόμαστε. Για μας είναι μια μεγάλη ευκαιρία, είναι πανηγύρι οι δυσκολίες, το μαρτύριο. Να είστε με τον Χριστό, να ζήτε σύμφωνα με τις Εντολές Του και να προσεύχεσθε, για να έχετε θείες δυνάμεις και να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες. Να αφήσετε τα πάθη, για να έρθη η Θεία Χάρις. Αυτό που θα βοηθήση πολύ είναι να μπη μέσα μας η καλή ανησυχία: πού βρισκόμαστε, τί θα συναντήσουμε, για να λάβουμε τα μέτρα μας και να ετοιμασθούμε. Η ζωή μας να είναι πιο μετρημένη. Να ζούμε πιο πνευματικά. Να είμαστε πιο αγαπημένοι. Να βοηθούμε τους πονεμένους, τους φτωχούς με αγάπη, με πόνο, με καλωσύνη. Να προσευχώμαστε να βγουν καλοί άνθρωποι.

Από το βιβλίο ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΛΟΓΟΙ Β΄: «Πνευματική αφύπνιση», ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ» ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης

ΛΟΓΟΙ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ

1. Όσο πνευματικός άνθρωπος είναι κάποιος, τόσο λιγότερα δικαιώματα έχει σ’ αυτή τη ζωή.
   .
2. Δεν μπορούν να μας συμφιλιώσουν με τον Θεό τόσο οι σωματικοί αγώνες και οι κόποι, όσο η συμπάθεια της ψυχής και η φιλανθρωπία και η προς τον πλησίον αγάπη.
   .
3. Η αδικία είναι μεγάλη αμαρτία. Όλες οι αμαρτίες έχουν ελαφρυντικά, η αδικία δεν έχει· μαζεύει οργή Θεού. Φοβερό!
   .
4. Η αγάπη μας πρέπει να είναι ίδια προς όλους. Μόνο τότε είναι αγάπη Θεού. Κάτω από αυτήν τα πάντα λυγίζουν.
   .
5. Εκείνοι που αγωνίζονται πολύ, με πολλή ταπείνωση και με πολλή ελπίδα στον Θεό, η καρδιά τους χαίρεται και η ψυχή τους φτερουγίζει.
   .
6. Οι άνθρωποι κρίνουν τα πράγματα ανάλογα με το περιεχόμενο που έχουν μέσα τους.
   Αν δεν έχουν πνευματικό περιεχόμενο, βγάζουν λάθος συμπεράσματα και αδικούν τους άλλους.
   .
7. Στη σωστή οικογένεια χαίρονται τα παιδιά τους γονείς τους και οι γονείς τα παιδιά τους.
   .
8. Από την πραότητα των λογισμών ενός ανθρώπου φαίνεται η πνευματική του κατάσταση.
   .
9. Πρέπει να ζούμε απλότητα, δίχως να αγαπάμε την πολυτέλεια, έχοντας πλήρη εμπιστοσύνη στην πρόνοια του Θεού.
   .
10. Μην πιστεύεις στο λογισμό σου, ούτε αν εσύ λέει ότι είσαι χάλια ούτε αν σου λέει ότι είσαι άγιος.
    .
11. Εκείνος που αγωνίζεται πολύ καιρό και δεν βλέπει πνευματική πρόοδο έχει υπερηφάνεια και εγωισμό.
    Πνευματική πρόοδος υπάρχει εκεί που υπάρχει πολύ ταπείνωση.
    .
12. Συνετός και μυαλωμένος άνθρωπος είναι εκείνος που αντελήφθη καλώς ότι υπάρχει τέρμα της παρούσης ζωής
    και σπεύδει και αυτός να θέσει τέρμα εις τα σφάλματα και ελαττώματά του.
    .
13. Η εμπιστοσύνη στον θεό είναι μια συνεχής μυστική προσευχή που φέρνει αθόρυβα τις δυνάμεις του θεού εκεί που χρειάζονται και την ώρα που χρειάζονται.
    .
14. Η πλήρης ανάθεση της ζωής μας στο Θεό, είναι μια λύτρωση από την ανασφάλεια που φέρνει η πίστη στο εγώ,
    και μας κάνει να χαρούμε τον παράδεισο από αυτή τη ζωή.
    .
15. Όσο περισσότερο ζει κανείς την κοσμική ζωή, τόσο περισσότερο άγχος κερδίζει.
    Μόνο κοντά στο Χριστό κανείς ξεκουράζεται γιατί ο άνθρωπος είναι πλασμένος για το Θεό.
    .
16. Πνευματική πρόοδος υπάρχει, εκεί που υπάρχει η αίσθηση ότι όλα είναι χάλια.
    .
17. Όσο ζει ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να δίνει πνευματικές εξετάσεις. Μετεξεταστέος δεν υπάρχει.
    Ας αγωνιστούμε να πιάσουμε έστω την πνευματική βάση για να περάσουμε στον παράδεισο.
    .
18. Στον ουρανό δεν ανεβαίνει κανείς με το κοσμικό ανέβασμα, αλλά με το πνευματικό κατέβασμα.
    Μόνο έτσι, βαδίζοντας «χαμηλά», χωράει από την στενή πύλη του παραδείσου.
    .
19. Στην εποχή μας, δυστυχώς η λογική κλόνισε την πίστη και γέμισε τις ψυχές με αμφιβολίες.
    Έτσι, επόμενο είναι να στερούμαστε τα θαύματα, γιατί το θαύμα ζείται και δεν εξηγείται.
    .
20. Μην έχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Η αυτοπεποίθηση είναι εμπόδιο στη Θεία Χάρη.
    Όταν αναθέτουμε τα πάντα στο Θεό, αυτός «υποχρεώνεται» να μας βοηθήσει.
    .
21. Μόνο με καλά παραδείγματα ελέγχονται όσοι έκαναν μόδα την αμαρτία!
    .
22. Ο Θεός δεν επιτρέπει καμιά θλίψη και κανένα κακό, αν μέσα απ’ αυτά δεν βγει κάτι καλύτερο
    από αυτό που εμείς ανθρώπινα θεωρούσαμε ότι είναι το παν!
    .
23. Η μεγαλύτερη αρρώστια είναι η υπερηφάνεια, η οποία μας μετέφερε από τον παράδεισο στη γη
    και από τη γη προσπαθεί να μας πάει στην κόλαση.
    .
24. Δεν πρέπει να αποφεύγουμε την αμαρτία για να μην πάμε στην κόλαση, αλλά από αγάπη και φιλότιμο
    για να μην λυπήσουμε τον ευεργέτη μας Χριστό.
    .
25. Ο Θεός βοηθάει και δεν αδικεί!
    Βλέπει πιο πέρα και τον ενδιαφέρει, σαν καλός πατέρας, να μας έχει κοντά του στον παράδεισο.
    Γι’ αυτό δίνει δοκιμασίες σ’ αυτή τη ζωή.
    .
26. Ο Θεός βλέπει ποιά είναι η πιο κατάλληλη και η πιο συμφέρουσα στιγμή για τον καθένα μας και τότε Εκείνος αποφασίζει να πάρει την ψυχή μας από αυτόν τον μάταιο κόσμο.
    .
27. Με την εξομολόγηση ο άνθρωπος πετάει από μέσα του ότι άχρηστο έχει και καρποφορεί πνευματικά.
    .
28. Ο κόσμος τώρα ασχολείται με όλα τα άλλα θέματα, εκτός από τον εαυτό του… Ο διάβολος, βλέπετε ανοίγει δουλειά, δίνει εργόχειρο στον καθένα.
    .
29. Όταν διορθώσω εγώ τον εαυτό μου, διορθώνεται ένα κομμάτι της Εκκλησίας, οπότε μπορούμε να συνεννοηθούμε.
    .
30. Για να δεχτείς μέσα σου την θεία γνώση, πρέπει να καταργηθεί η κατά κόσμον γνώση. Γίνε απλός σαν παιδί. «Η γνώσις φυσιοί».
    .
31. Πολλοί βλέπουν σε τι τους δυσκολεύουν οι άλλοι και όχι σε τι δυσκολεύουν εκείνοι τους άλλους.
    Απαιτήσεις έχουν μόνο από τους άλλους, όχι από τον εαυτό τους.