Δευτέρα 15 Ιανουαρίου 2024

Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου: Περί θολογίας και θεολόγοων

 


ΑΓΙΟΥ ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ

ΠΕΡΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΩΝ

Θεολογία είναι ο λόγος του Θεού, που συλλαμβάνεται από τις αγνές, τις ταπεινές και αναγεννημένες πνευματικά ψυχές, και όχι τα όμορφα λόγια του μυαλού, που φτιάχνονται με φιλολογική τέχνη και εκφράζονται με το νομικό ή κοσμικό πνεύμα.

Τα φτιαχτά λόγια δεν μπορούν να μιλήσουν στην ψυχή του ανθρώπου, όπως δεν μπορεί να μιλήση ένα όμορφο άγαλμα, έκτος εάν οι ακροατές είναι πολύ κο­σμικοί και ευχαριστούνται απλώς από τις όμορφες κουβέντες.

Η θεολογία που διδάσκεται σαν επιστήμη, συνή­θως εξετάζει τα πράγματα ιστορικά, και επόμενο είναι να τα καταλαβαίνη εξωτερικά και, επειδή λείπει η Πατερική άσκηση, τα εσωτερικά βιώματα, είναι γεμά­τη από αμφιβολίες και ερωτηματικά, διότι με το μυα­λό δεν μπορεί να καταλάβη κανείς τις θείες ενέργειες, εάν δεν ασκηθή πρώτα να τις ζήση, για να ενεργήση μέσα του η Χάρις του Θεού.

Όποιος νομίζει ότι μπορεί να γνωρίση τα μυστή­ρια του Θεού με την εξωτερική επιστημονική θεωρία, μοιάζει με ανόητο που θέλει να ιδή τον Παράδεισο με το τηλεσκόπιο.

Όσοι ασκούνται Πατερικά, γίνονται πρακτικοί θεολόγοι με την επίσκεψη της Χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Όσοι από αυτούς έχουν και την εξωτερική μόρφωση, εκτός από την εσωτερική της ψυχής, μπορούν να περιγράφουν τα θεία μυστήρια και να ερμηνεύουν σωστά, όπως έκαναν πολλοί Άγιοι Πατέ­ρες.

Εάν όμως δεν συγγενέψη κανείς με τους Αγίους Πατέρες και θελήση να μεταφράση ή να γράψη, θα αδικήση και τους Αγίους και τον εαυτό του και τον κό­σμο με την πνευματική του θολούρα.

Ούτε πάλι είναι σωστό να θεολογή κανείς με ξέ­νες Θεολογίες, διότι αυτό μοιάζει με στείρο άνθρωπο που υιοθετεί ξένα παιδιά και τα παρουσιάζει μετά για δικά του και παριστάνει τον πολύτεκνο πατέρα. Οι Άγιοι Πατέρες έβγαζαν από την καρδιά τους τον θείο λόγο ή τις εμπειρίες τους από τις πνευματικές μάχες εναντίον του κακού και από τα πυρά των πειρασμών, τις οποίες ομολογούσαν ταπεινά ή έγραφαν, για να βοηθήσουν εμάς τους μεταγενεστέρους, από αγάπη, την οποία αγάπη δεν κρατούσαν ποτέ για τον εαυτό τους, όπως και την ταπείνωση και όλα τα χαρίσματα του Θεού τα αναγνωρίζανε ότι είναι του Θεού.

Όσοι παρουσιάζουν τα χαρίσματα του Θεού για δικά τους, είναι οι πιο αναιδείς του κόσμου και οι πιο άδικοι, διότι αδικούν τον Θεό και περισσότερο τον ί­διο εαυτό τους, επειδή γίνονται τότε αιτία να στερη­θούν την θεία Χάρη, για να μην κριθούν περισσότερο αχάριστοι και για να μην γκρεμισθούν από την μεγά­λη τους κενοδοξία.

Εκείνοι που ευγνωμονούν τον Θεό για όλα και ό­λο παρακολουθούν τον εαυτό τους ταπεινά, και με κα­λοσύνη παρακολουθούν τα πλάσματα και τα δημιουρ­γήματα του Θεού θεολογώντας, γίνονται οι πιο πιστοί Θεολόγοι, και αγράμματοι να είναι, όπως οι αγράμματοι βοσκοί που παρακολουθούν στην ύπαιθρο μέρα- νύχτα τον καιρό και γίνονται καλοί μετεωρολόγοι.

Όσοι ζουν απλά, με καλοσύνη και καλούς λογι­σμούς και απέκτησαν την εσωτερική απλότητα και καθαρότητα, βλέπουν και τα υπερφυσικά πράγματα πολύ απλά, σαν φυσικά, διότι στον Θεό όλα απλά εί­ναι, και δεν χρησιμοποιεί μεγαλύτερη δύναμη για τα υπερφυσικά και μικρότερη για τα φυσικά, αλλά την ί­δια δύναμη για όλα. Γιατί όλα στον Θεό είναι πολύ απλά, όπως και ό ίδιος είναι πολύ απλός, και μας το φανέρωσε ο Υιός Του επί της γης με την Αγία Του απλότητα!!!

Όταν προηγηθή η καθαρότητα στον άνθρωπο, και έλθη η απλότητα με την θερμή της πίστη και την ευλάβεια, τότε πια φιλοξενείται μέσα μας η Αγία Τριά­δα, και με τον θείο εκείνο φωτισμό εύκολα βρίσκει κανείς τα κλειδιά των θείων νοημάτων, για να ερμηνεύση το Πνεύμα του Θεού με πολύ απλό και φυσιο­λογικό τρόπο, χωρίς διανοητικό πονοκέφαλο.

Ανάλογα φυσικά με την καθαρότητα ή την πονη­ριά που διαθέτει κανείς, κάνει και τις ερμηνείες του και ανάλογα ωφελείται ή βλάπτεται, ωφελεί ή βλά­πτει. Πολλές φορές βλάπτει κανείς και με την απειρία του ακόμη, από καλή διάθεση κινούμενος παραδείγ­ματος χάρη: να μην ξέρη ότι υπάρχει και άσπρο κρα­σί και να ρίχνη κόκκινη μπογιά, δήθεν για να γίνη καλό, και να δηλητηριάζη τον κόσμο. Αλλά και απειρία να μην έχη ή πονηριά, αλλά ανθρώπινη δικαιοσύ­νη και λογική, πάλι θα αδικήση το Πνεύμα του Θεού, και επόμενο είναι τότε να αδικήση τον εαυτό του και τους άλλους.

Με την ανθρώπινη λογική και δικαιοσύνη, βλέ­πουμε και τους εργάτες του Ευαγγελίου της πρώτης και τρίτης ώρας να διαμαρτύρωνται, νομίζοντας ότι αδικήθηκαν. Ενώ ο Καρδιογνώστης Θεός, με την λε­πτότητα της θείας Του δικαιοσύνης, πλήρωσε και την αγωνία των εργατών της ενδεκάτης ώρας, μέχρι την ώρα που βρήκαν δουλειά, και έπαψε η αγωνία τους, – αν και από την θεία Του δικαιοσύνη, που είναι γε­μάτη από ευσπλαχνία και αγάπη, θα έδινε και περισ­σότερο μισθό στους εργάτες της ενδεκάτης, διότι οι καημένοι υπέφεραν πολύ ψυχικά και κουράστηκαν πε­ρισσότερο από τους άλλους εργάτες που κουράστη­καν σωματικά περισσότερες ώρες. Αλλά που να χωρέσουμε εμείς οι ταλαίπωροι άνθρωποι αυτήν την θεία Του δικαιοσύνη μέσα στο περιορισμένο μας μυαλό, ό­πως την άπειρη ευσπλαχνία Του μέσα στην περιορι­σμένη μας αγάπη; Γι’ αυτό και η αγάπη του Θεού πε­ριορίστηκε στο να δώση σε όλους τον ίδιο μισθό που συμφώνησε, για να μη σκανδαλίση περισσότερο αυτούς που αγαπούσαν τον εαυτό τους περισσότερο από τους άλλους. Και εάν τους είπε: «δεν σάς αδικώ τόσο συμφωνήσαμε…», εννοούσε ότι: «είμαι Αφεντικό με αρχοντική αγάπη και θεία δικαιοσύνη, την οποία δεν μπορείτε να καταλάβετε» και όχι ότι: «είμαι Αφεντι­κό και δεν υπολογίζω κανέναν», διότι ο Θεός είναι Πατέρας μας, και είμαστε παιδιά Του, και την Πατρι­κή Του αγάπη όλοι οι άνθρωποι την γνωρίζουν, που σταυρώθηκε για να μας λυτρώση και να μας αποκαταστήση πάλι στον Παράδεισο.

Εάν μπορούσαμε να βγαίναμε από τον εαυτό μας (από την αγάπη του εαυτού μας), θα βγαίναμε και από την έλξη της γης και τότε πια θα βλέπαμε όλα τα πράγματα στην πραγματικότητα με το θεϊκό μάτι, κα­θαρά και βαθιά. Γι’ αυτό απαραίτητο είναι το να βγη κανείς πρώτα έξω από τον κόσμο, στην έρημο, και να ασκηθή με ταπείνωση, με μετάνοια και προσευχή, να ερημωθή από τα πάθη του, να διώξη τις πνευματικές του σκουριές, να γίνη καλός αγωγός, για να δεχθή με­τά την θεία Χάρη, να γίνη πραγματικός Θεολόγος.

Εάν δεν ξεσκουριάση κανείς τα πνευματικά του καλώδια, συνέχεια βραχυκυκλωμένος θα είναι και γε­μάτος από κοσμικές θεωρίες και αμφιβολίες με ερωτηματικά. Τότε πια δεν θεολογούμε, αφού βρισκόμαστε σε κοσμική κατάσταση, αλλά φιλολογούμε ιστορικά ή τα εξετάζουμε νομικά και μαθηματικά. Δηλαδή, εάν τα καρφιά που κάρφωσαν τον Χριστό ήταν τρία ή τέσσερα, και πόσοι στρατιώτες ήταν, όταν σταύρωσαν τον Χριστό, και δεν προχωρούμε σ’ αυτό που έχει ση­μασία, ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για τις δικές μας αμαρτίες, για να μας λυτρώση, και ότι υπέφερε περισ­σότερο από όλους τους Αγίους Μάρτυρας. Διότι εκείνους τους βοηθούσε θεϊκά, ενώ στον εαυτό Του δεν χρησιμοποίησε καθόλου θεϊκή δύναμη και υπέφερε τους φρικτούς πόνους από αγάπη, και τρυπήθηκαν και τα δύο Του χέρια και τα δύο Του πόδια. Εάν με ένα καρφί τρυπήθηκαν και τα δύο Του πόδια ή με δύο καρφιά, αυτό δεν έχει σημασία, μια που τρυπήθηκαν και τα δύο, και υπέφερε τους πόνους και ήπιε και την χολή, για να μας γλυκάνη ξανά στον Παράδεισο, αιώνια κοντά Του, σαν φιλόστοργος Πατέρας μας.



ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΙΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ – σελ. 127-131

Οι επιστολές αυτές γράφτηκαν από τον μακαριστό Γέροντα Παΐσιο και στάλθηκαν στο Ιερό Ησυχαστήριο του Ευαγγελιστού Ιωάννου του Θεολόγου. Οι επιστολές είχαν ετοιμαστή γι’ αυτήν την έκδοση λίγους μήνες πριν κοιμηθή ο Γέροντας, αλλά μας είπε να εκδοθούν μετά την κοίμηση του και να συμπεριληφθή και η διαθήκη του, η οποία προσεπικυρώνει και διασφαλίζει το γνήσιο και αναλλοίωτο των επιστολών.

Ιερόν Ησυχαστήριον
«Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος»
Κοίμησις της Θεοτόκου, 1994

Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022

Οι βιταμίνες της ψυχής (Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής


Μην κόβουμε το σχοινί
Γέροντα» μετά την επικοινωνία σας με τόσο κόσμο, ενώ το βράδυ φαίνεσθε
πολύ ταλαιπωρημένος, το πρωί δεν υπάρχει στο πρόσωπό σας ίχνος
από την ταλαιπωρία αυτήν, αλλά είστε φωτεινός. Πώς γίνεται αυτό;
Έμ, δεν κόβω το σχοινί!
Μερικές φορές, Γέροντα, όταν λόγο διακονίας δεν πάω στο Απόδειπνο
και είμαι πολύ κουρασμένη, λέω: «θα ξαπλώσω και θα λέω την ευχή»,
αλλά τελικά με παίρνει ο ύπνος και δεν κάνω τίποτε.
Όχι, ευλογημένη, ακόμη και όταν είσαι πολύ κουρασμένη,
να μην πέφτεις στο κρεβάτι, χωρίς να κάνεις καθόλου προσευχή.
Να λες ένα «Τρισάγιο» και τον50ο Ψαλμό, να ασπάζεσαι την εικόνα του Χριστού
και της Παναγίας, να σταυρώνεις το μαξιλάρι σου και μετά να ξαπλώνεις.
Να βάζεις και το ρολόι μια ώρα πριν από την Ακολουθία, για να σηκωθείς
να κάνης τον κανόνα σου. Χρειάζεται βία, αλλά να νιώσεις την βία ως ανάγκη,
να το κάνης με την καρδιά σου. «Ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός».
Και όταν, Γέροντα, δεν έχω καθόλου κουράγιο;
Να βιάσης τον εαυτό σου να κάνη κάτι πνευματικό.
Να φροντίζεις κάθε μέρα να κάνης έστω και λίγη μελέτη και λίγη προσευχή.
Η μελέτη, η προσευχή, η ψαλμωδία είναι βιταμίνες που χρειάζεται κάθε μέρα η ψυχή.
Να μην αφήνουμε την ημέρα να περνάει χωρίς καθόλου προσευχή.
Θυμάμαι στον πόλεμο, όταν περνούσαν μέρες χωρίς να κάνουμε επίθεση,
ρίχναμε και καμμιά τουφεκιά. Αλλιώς θα έλεγαν οι εχθροί: «αυτοί κοιμούνται»
και θα μας έκαναν αιφνιδιασμό. Το ίδιο να κάνουμε και στον πνευματικό αγώνα.
Όταν καμμιά φορά νιώθουμε εξάντληση και δεν μπορούμε να κάνουμε
όλα τα πνευματικά μας καθήκοντα, να μην κόβουμε το σχοινί,
την επικοινωνία με τον Θεό• να κάνουμε λίγες μετάνοιες, κανένα κομποσκοίνι.
Να ρίχνουμε δηλαδή κανα δυό ριπές, για να μη μας αιχμαλωτίσει το ταγκαλάκι.
Και, μόλις συνέλθουμε, να αρχίζουμε πάλι κανονικά τον αγώνα μας.
Όταν κανείς αφήνει τα πνευματικά, αν δεν κάνη έστω και λίγες μετάνοιες,
κανένα κομποσκοίνι, μετά αγριεύει. Δουλειές μπορεί να κάνη, προσευχή όμως όχι.
Βλέπω μοναχούς που κάνουν συνέχεια δουλειές και αφήνουν την μελέτη
και την προσευχή. «Ας κάνω κι αυτό, λένε, ας κάνω και το άλλο», και η προσευχή
μένει, και τελικά αγριεύουν, γίνονται σαν κοσμικοί.
Έχω δει εργάτες που μπορεί να πελεκάνε πέτρες μέσα στον ήλιο ή να κόβουν
ξυλά όλη μέρα, αλλά τριπλό μεροκάματο να τους δώσεις, μίση ώρα στην εκκλησία
δεν μπορούν να σταθούν βγαίνουν έξω και καπνίζουν. Το έχω παρατηρήσει αυτό.
Όταν ο άνθρωπος δεν προσεύχεται, απομακρύνεται από τον Θεό και γίνεται
σαν το βόδι δουλεύει, τρώει, κοιμάται. Και όσο απομακρύνεται από τον Θεό,
τόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα. Ψυχραίνεται η καρδιά του,
και ύστερα δεν μπορεί καθόλου να προσευχηθή. Για να συνέλθει, πρέπει
να μαλακώσει η καρδιά του, να πάρη στροφή μετανοίας, να συγκλονισθεί.


(Λόγοι Παϊσίου, τόμος ς΄, Περί προσευχής, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου
"Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ.51-53)

Δευτέρα 28 Ιουνίου 2021

Τό κομποσχοίνι εἶναι τό σχοινί τό ὁποῖο τραβᾶμε μία-δύο-πέντε-δέκα φορές καί ξεπαγώνουν τά πνευματικά λάδια καί παίρνει μπρός ἡ πνευματική μηχανή …

 

Γέροντα, τί σημαίνουν οι τριάντα τρείς, οι πενήντα, οι εκατό και οι τριακόσιοι κόμποι που έχουν τα κομποσχοίνια;
Μόνον ο αριθμός τριάντα τρία είναι συμβολικός· συμβολίζει τα τριάντα τρία χρόνια που έζησε ο Χριστός επάνω στην γή. Οι άλλοι αριθμοί απλώς μας βοηθούν να μετράμε τις μετάνοιες που κάνουμε ή πόσες φορές θα πούμε την ευχή.“Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησόν με”
Μερικές μηχανές έχουν ένα σχοινί με μια χειρολαβή στην άκρη καί, όταν θέλης να τις βάλης μπρός, τραβάς μερικές φορές το σχοινί με δύναμη, μέχρι να ξεπαγώσουν τα παγωμένα λάδια.

Έτσι και το κομποσχοίνι είναι το σχοινί το οποίο τραβάμε μία-δύο-πέντε-δέκα φορές και ξεπαγώνουν τα πνευματικά λάδια και παίρνει μπρός η πνευματική μηχανή της αδιαλείπτου προσευχής, οπότε δουλεύει μετά μόνη της η καρδιά στην ευχή. “Κύριε Ιησού Χριστέ Ελέησόν με”
Αλλά, και όταν η καρδιά πάρη μπρός στην ευχή, και πάλι δεν πρέπει να καταργήσουμε το κομποσχοίνι, για να μην παρακινηθούν και άλλοι να το καταργήσουν, ενώ δεν πήρε ακόμη μπρός η καρδιά τους στην ευχή
Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου
 

Πέμπτη 15 Απριλίου 2021

Το τυπικό της προσευχής του Γέροντα Παϊσίου Αγιορείτου

 


Ό Γέροντας, αφού έκανε πολλές δοκιμές στον εαυτό του, προσπαθώντας να εφαρμόσει ότι γράφουν τα ασκητικά βιβλία και συμβουλευόμενος έμπειρους Γέροντες, κατέληξε σε ένα τυπικό. Ανάλογα με τίς δυνάμεις, την ηλικία, τον χρόνο πού είχε, τον τόπο που έκανε την άσκηση του, ρύθμιζε και το τυπικό του. Έλεγε ότι «ό μοναχός πρέπει να μπει σ' ένα μοναχικό τυπικό. Κάθε δέκα χρόνια πρέπει να κάνη αναθεώρηση των δυνάμεων του και να κανονίσει στον εαυτό του την κατάλληλη άσκηση. Όταν κανείς είναι νέος, έχει περισσότερη ανάγκη από ύπνο καί λιγότερη από ξεκούραση. Όταν γεράσει, του χρειάζεται περισσότερη ξεκούραση και λιγότερος ύπνος. Μεγάλη δύναμη έχει ή συνήθεια. Κάτι πού το συνηθίζει ό οργανισμός καί χωρίς να το εχη ανάγκη, όταν έρθει ή ώρα θα το ζητήσει».

Το τυπικό του ήταν περίπου το εξής: Στις 3 μ.μ. (9η βυζαντινή) έκανε Ένατη καί Εσπερινό, καί μετά έτρωγε κάτι.

Ύστερα έκανε το Απόδειπνο και μερικές ώρες κομποσχοίνι.

Πριν από τα μεσάνυχτα ξυπνούσε και άρχιζε τον κανόνα και εν συνεχεία την Ακολουθία του με κομποσχοίνι.

Όταν τελείωνε, ξεκουραζόταν λίγο καί με το φώτισμα άρχιζε πάλι τα πνευματικά. Όταν ήταν απερίσπαστος από τον κόσμο, έκανε την κάθε Ώρα στην ώρα της καί ενδιάμεσα εργοχειρούσε λέγοντας την ευχή. Για ένα διάστημα ξεκουραζόταν αμέσως μετά την δύση του ηλίου, όλη τη νύχτα αγρυπνούσε και υστέρα ξεκουραζόταν λίγο το πρωί. Το μεσημέρι δεν αναπαυόταν.

Δεν είναι δυνατό να γίνει λόγος για τυπικό του Γέροντα όταν έκανε άσκηση νεώτερος στην έρημο του Σινά, διότι «ό πας δρόμος αυτού ην προσευχή αέναος και έρως προς Θεόν άνείκαστος», και πολλές ώρες εργόχειρο χωρίς να τον κουράζει.

Τότε δεν έβλεπε ανθρώπους, ήταν τελείως αμέριμνος και απερίσπαστος.

Όταν ήταν στον "Τίμιο Σταυρό" διάβαζε μόνο τον εξάψαλμο, τον κανόνα του Μηναίου και το απόγευμα το Θεοτοκάριο του αγίου Νικόδημου. Τα υπόλοιπα τα έκανε με κομποσχοινι.

Στην "Παναγούδα" έκανε τρία κομποσχοίνια (3ΟΟάρια) στον Χριστό, ένα στην Παναγία, ένα στον Τίμιο Πρόδρομο, ένα στον Άγιο της ημέρας και ένα στον Άγιο του. Μετά τα επαναλάμβανε για τους ζώντες και πάλι τρίτη φορά για τους κεκοιμημένους, και ευχόταν για ειδικές περιπτώσεις.

Στα τελευταία του, παρά τον κόσμο πού τον απασχολούσε όλη την ημέρα, έκανε πάνω από 40 κομποσχοίνια τρακοσάρια μετρητά, εκτός από τον κανόνα και την ακολουθία του.

Το Ψαλτήρι το χώριζε σε τρία μέρη και το τελείωνε σε τρεις ήμερες. Σε κάθε ψαλμό προσευχόταν για την αντίστοιχη κατηγορία ανθρώπων, σύμφωνα με τις περιπτώσεις πού ό όσιος Αρσένιος είχε χωρίσει τους ψαλμούς και μνημόνευε ονόματα. Με αυτόν τον τρόπο δεν κουραζόταν να διαβάζει ακόμη και 6-7 καθίσματα συνεχόμενα.

Την Μεγάλη Εβδομάδα κάθε χρόνο, για να συμμετέχει περισσότερο στα Πάθη του Χριστού, διάβαζε τα Ευαγγέλια των Παθών. Από την σύλληψη του Χριστού ως την Αποκαθήλωση, δηλαδή από την Μ. Πέμπτη την νύχτα ως την Μ. Παρασκευή εσπέρας, ούτε καθόταν, ούτε κοιμόταν, ούτε έτρωγε. Μάλιστα έλεγε ότι αξίζει περισσότερο να βιάσουμε τον εαυτό μας σε ασιτία αυτό το διήμερο (Μ. Παρασκευής, Μ. Σαββάτου) παρά το τριήμερο (της Καθαράς Εβδομάδος). Μόνο έπινε λίγο ξύδι, για να θυμηθεί το Δεσποτικό όξος. Αυτές τίς μέρες δεν άνοιγε σε κανέναν. Έμενε κλεισμένος στο Κελί του και ούτε του έκανε καρδιά να ψάλει. «Πρώτη φορά ένιωσα μια τέτοια κατάσταση», είπε τελευταία στην "Παναγούδα".

Ό Γέροντας δεν παρέβαινε χωρίς λόγο το τυπικό του. Το τηρούσε με ζήλο. Ήταν ακριβής μοναχός. «Τέσσερις να με κρατάνε, τον κανόνα μου δεν τον αφήνω», έλεγε. Δηλαδή και όταν ήταν πολύ άρρωστος, ώστε να μην μπορεί να σταθεί στα πόδια του, πάλι τον κανόνα του δεν τον άφηνε. Θεωρούσε μεγάλη ζημία πνευματική να αφήσει χρέη καί να μην εκτέλεση τα μοναχικά του καθήκοντα. «Την ημέρα εκείνη είμαι...» (κουνούσε το κεφάλι του εννοώντας όχι καλά).

Στα τελευταία χρόνια πού είχαν αυξηθεί οί επισκέπτες και δεν τον άφηναν να κάνη στην ώρα του τον Εσπερινό, έλεγε, «για να μην χάσω την ακολουθία κάνω τον Εσπερινό με κομποσχοινί το πρωί καί λέω το "Φως ίλαρόν" την ώρα πού ανατέλλει ό ήλιος». Συνάμα ήταν τελείως ελεύθερος. Ενίοτε, όταν υπήρχε ανάγκη, τα θυσίαζε όλα χάριν της αγάπης. Έκανε την αγρυπνία του όχι προσευχόμενος, αλλά συμπάσχοντας και παρηγορώντας ταλαίπωρη ψυχή, γιατί ό Θεός «έλεον θέλει καί ου θυσίαν».

Από το παρακάτω απόσπασμα επιστολής του σε πνευματικό του τέκνο φαίνεται εν μέρει και το τυπικό του Γέροντα: «Δια το πρόγραμμα που μου γράφετε, εάν έχετε ευκαιρία, δοκιμάσετε ένα διάστημα μικρό, το εξής: Με την ανατολή του ηλίου να αρχίζετε την Πρώτη Ώρα. Ένα τέταρτο ή Ώρα, ένα τέταρτο μετάνοιες καί κομποσχοίνι για τα παιδάκια –«πάντα ανθρωπον ερχόμενων εις τον κόσμο»- να φυλαχτούν αγνά στον κόσμο, καί για όσους παρθενεύουν. Συμπεριλαμβάνεται και ό εαυτός μας μέσα. Μετά καθήμενος, την ευχή άλλη μισή ώρα καί έτσι συμπληρώνεται μία ώρα μετά την ανατολή, (καί τελειώνει) ή Πρώτη Ώρα. Δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση, μελέτη, προσευχή, εάν υπάρχει διάθεση, ή ψαλμωδία. Εννοώ ελεύθερα, άνετα να κινείται ή ψυχή σε ότι θέλει το πνευματικό ή καμιά δουλειά που έχει (εργόχειρο).

Μετά να αρχίζετε την Τρίτη Ώρα, επίσης όπως την Πρώτη, με τη διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη στον κλήρο, καί εις τα έθνη να έλθουν εις έπίγνωσιν αληθείας. Νομίζω δεν είναι αμαρτία να λέγει κανείς, "Κύριε, ό το πανάγιόν Σου Πνεύμα εν τη τρίτη ώρα...". Το ίδιο μετά από την Τρίτη Ώρα άλλες δύο ώρες ελεύθερες με πνευματική αξιοποίηση ή άλλη απαραίτητη εργασία, καί μετά το ίδιο την Έκτη Ώρα, με την διαφορά (ότι είναι) αφιερωμένη εις τον κόσμον, να δίδει μετάνοια ό καλός Θεός. Μετά δύο ώρες το ίδιο ή ξεκούραση μέχρι την Ένατη, καί μετά (κάνετε) την Ένατη με τον ίδιο τρόπο αφιερωμένη στους κεκοιμημένους, καί μετά Εσπερινό.

»Διά δε φαγητό δεν αναφέρω, διότι αυτό θα το ρυθμίσετε ανάλογα με την αντοχή σας. Το μόνο θα πρέπει να μη φθάνει κανείς σε σημείο ζάλης, όταν δεν υπάρχει πόλεμος, για να εχη διαύγεια να πολεμά καλύτερα, διότι ή πάλη γίνεται με λογισμούς καί χρειάζεται ό νους να βοηθιέται στις αρχές της πνευματικής ζωής, δια να βρούμε την αλήθεια. Όταν όμως ό άνθρωπος βρει την αλήθεια, τον Χριστό, ή λογική δεν του χρειάζεται πλέον. Το ίδιο καί όταν ό άνθρωπος προχώρηση, δεν του χρειάζεται τέτοια διαύγεια πού αναφέρω να επιδιώκετε, διότι βγαίνει πλέον από τον εαυτό του καί κινείται έξω από την έλξη της γης καί φωτίζεται όχι από τον αισθητόν ήλιον, από δημιούργημα, αλλά από τον Δημιουργό.

Μετά τον Εσπερινό καί το Απόδειπνο, να επιδιώκεις τρεις ώρες μετά την δύση του ηλίου προσευχή. Η μαζί με το Απόδειπνο καί τον κανόνα σου να συμπληρώνεις τίς τρεις ώρες. Είναι οι καλύτερες ώρες για προσευχή. Μετά να κοιμάστε έξι ώρες καί μετά Μεσονυκτικό καί Όρθρο. Μπορείτε να διαβάζετε ορισμένα καί μετά να λέτε την ευχή. Δια να μην έχετε την αγωνία (ή να κοιτάζετε την ώρα) ή να προσέχετε στα κομποσχοίνια, βάζετε το ξυπνητήρι να χτυπά μετά από οσες ώρες θέλετε να προσευχηθείτε.

Προσπαθήστε να κάμετε έστω καί το 1/5 άπ' ότι σας γράφω, προκειμένου να μη σας δημιουργηθεί άγχος δια να μην πάθετε όπως τα κακόμοιρα νέα μοσχαράκια, πού εάν τα δυσκολέψουν στις αρχές στο ζυγό, μόλις δουν το ζυγό καί καταλάβουν ότι θέλουν να τα ζέψουν στο χωράφι, φεύγουν».

Από αυτό το τυπικό βλέπομε ότι το πνεύμα του Γέροντα ήταν ή πολύ πνευματική απασχόληση αλλά με άνεση καί διάθεση.

Σε άλλον μαθητή του, πού και αυτός έκανε άσκηση μόνος του, έδωσε το εξής τυπικό, οπού φαίνονται καί άλλες λεπτομέρειες για τον μοναχικό κανόνα και την ιδιαίτερη αγρυπνία:

1. Μοναχικό τυπικό
"Όταν έχουμε ισημερία (Μάρτιο, Σεπτέμβριο).
"Ώρα 3 μ.μ.: (9η βυζαντινή) Ένατη καί Εσπερινός.
"Ώρα 4μ.μ.: Δείπνο, εκτός Δευτέρας, Τετάρτης, καί Παρασκευής.
Απόδειπνο με το ηλιοβασίλεμα.
"Ώρα 3π.μ.: "Έγερσης.
"Ώρα 3-4 π.μ.: Κανόνας.
"Ώρα 4π.μ.: Ακολουθία.
"Ώρα 11 π.μ.: Γεύμα (όταν εχη μία τράπεζα).
"Ώρα 11-3 μ.μ.: Διακόνημα-Εργόχειρο.

2. Μοναχικός κανόνας
1. Ένα 300άρι κομποσχοίνι για τον Κύριο με σταυρούς καί μικρές μετάνοιες, μέχρι να ακουμπά το χέρι στο γόνατο. Δεν βλάπτει, αν λυγίζουν λίγο τα γόνατα. Βοήθα να μην κουράζονται τα γόνατα, και δίνει μια κατάνυξη, γιατί με την γονυκλισία δείχνουμε τη λατρεία μας προς τον Θεό.

Ένα ΙΟΟάρι για την Παναγία «Υπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με», με μικρές μετάνοιες και σταυρούς, όπως και προηγουμένως.

3. «Δόξα... καί νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ό Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.
4. Τον Ν' ψαλμό («Ελέησον με ό Θεός...») με χαμηλή φωνή καί μεγάλες μετάνοιες, όσες χρειασθούν μέχρι να τελείωση ό ψαλμός.
5. Τροπάρια προς την Παναγία: «Πάντων προστατεύεις Αγαθή...», «Την πασαν ελπίδα μου...» κ.α. με μεγάλες μετάνοιες.
6. «Σοι δόξα πρέπει, Κύριε ό Θεός ημών...». Δοξολογία, χαμηλοφώνως με μεγάλες μετάνοιες.
7. «Άξιον εστί...» με μεγάλες μετάνοιες.
8. «Δόξα... καί νυν... [Αλληλούια (γ') Δόξα σοι ό Θεός»] (τρις), με τρεις μεγάλες μετάνοιες.

Οι μετάνοιες μπορεί να είναι πυκνές ή αραιές, ανάλογα με την διάθεση του καθενός.

Αυτή είναι ή πρώτη φάση για τον εαυτό μας. Τα ίδια επαναλαμβάναμε λέγοντας, «Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου» καί «Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου». Προσευχή για τον κόσμο. Μπορούμε να μνημονεύουμε καί ονόματα πού έχουν ανάγκη.

Τα ίδια πάλι για τρίτη φορά λέγοντας: «Ανάπαυσον Κύριε τάς ψυχάς των δούλων σου». «Ύπεραγία Θεοτόκε, βοήθησαν τους δούλους σου».

Στο τέλος κάνουμε ένα ΙΟΟάρι για τον Άγιο της Μονής. Ύστερα διαβάζουμε την ακολουθία και μετά ξεκουραζόμαστε λίγο.

Προτού να κοιμηθή ό μοναχός, να σταύρωση τα χέρια του στο στήθος καί να λέγει νεκρώσιμα τροπάρια, για να θυμάται τον θάνατο.

Ό κανόνας του μεγαλόσχημου είναι 300 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια (εκατοστάρια), του ρασοφόρου (μικρόσχημου) 150 μετάνοιες και 12 κομποσχοίνια καί του δοκίμου 60 μετάνοιες και 6 κομποσχοίνια.

3. Τυπικό αγρυπνίας με κομποσχοίνι
1. Δόξα σοι ό Θεός... 300άρια κομποσχοίνια (3)κομποσχοίνια
Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε... (1)
2. Κύριε Ίησοϋ Χριστέ Ελέησον με (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (1)
3. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους πατέρας)(3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (δια τους πατέρας) (1)
4. Σταυρέ του Χριστού... (3)
5. Κύριε Ιησού Χριστέ... (υπέρ των κεκοιμημένων) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε... (υπέρ των κεκοιμημένων)(1)

Παράκλησις-Ανάγνωσης.

6. Κύριε Ιησού Χριστέ... (δια τους ευεργέτες) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. (δια τους ευεργέτες) (1)
7. Κύριε Ιησού Χριστέ…(δια το κόσμο) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. …(δια το κόσμο) (1)
8. Κύριε Ιησού Χριστέ.. (δια τους ασθενείς) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. .. (δια τους ασθενείς) (1)
9. Κύριε Ιησού Χριστέ.. ..(δια την αδελφότητα) (3)
Ύπεραγία Θεοτόκε.. ..(δια την αδελφότητα) (1)

Δια τους νεκρούς, εις Αγίους πού τους ευλαβούμαστε ιδιαιτέρως.

Από τα παραπάνω φαίνεται ή ελευθερία του Γέροντα, πού δεν δεσμεύεται από τυπικά καί κανόνες. Έδωσε ένα μέτρο για να βοηθήσει τον μοναχό, αλλά το θέμα του ύπνου καί του φαγητού δεν το καθόρισε λεπτομερώς. Άφησε να το ρύθμιση ό ίδιος ανάλογα με τίς δυνάμεις καί την αγωνιστικότητα του. Την δική του υψηλή ζωή, δεν την επέβαλε σε κανένα. Όλοι οι άνθρωποι δεν χωράνε στο ίδιο καλούπι. Άνετα μπορεί να διακρίνει κανείς μερικά στοιχεία, όπως την μετάνοια, την δοξολογία, καί την προσευχή για ζώντες καί κεκοιμημένους.

Τέλος παραθέταμε τυπικό αγρυπνίας πού έδωσε σε γυναικείο Μοναστήρι για την κατ' ιδίαν αγρυπνία στο Κελί. Είναι από τα τελευταία έτη της ζωής του. Σε αυτό κυριαρχεί ή προσευχή για τον κόσμο.

4. Σειρά αγρυπνίας
Τον κανόνα τον κάνουμε στην αρχή ή στο τέλος της αγρυπνίας, όπως προτίμα ό καθένας. Αρχίζομε με λίγη μελέτη.

Μετά κάνουμε τα εξής κομποσχοίνια λέγοντας:
1 300άρι: Δόξα Σοι ό Θεός ημών, δόξα Σοι.
1 ΙΟΟάρι: Χαίρε, Νύμφη Ανύμφευτε.
Μετά, Δόξα καί νυν. Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια• δόξα σοι, ό Θεός (εκ γ'.) Κύριε, ελέησόν γ'. Δόξα καί νυν. Ό Ν' Ψαλμός. «Υπό την σήν εύσπλαγχνίαν...». Δοξολογία καί «Άξιον εστίν». Όλα αυτά γίνονται με μετάνοιες.

Μετά συνεχίζομε ως έξης:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσόν με.

Μετά κάνομε την Παράκληση (προαιρετικά).
1 ΙΟΟάρι: Σταυρέ του Χριστού, σώσον ημάς τη δυνάμει σου.
1 ΙΟΟάρι: Βαπτιστά του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (για την μετάνοια).
1 ΙΟΟάρι: Άγιε (Απόστολε) του Χριστού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Ιωάννη Θεολόγο για την αγάπη).
1 ΙΟΟάρι: Άγιε του Θεού, πρέσβευε υπέρ εμού (στον άγιο Αρσένιο για την υγεία).

Μετά τα εξής αιτήματα: Για τους Γεροντάδες:
1 300άρι: Κύριε Ίησού Χριστέ, ελέησον τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου.

Για την αδελφότητα:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησον ημάς.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον ημάς.

Για τους κεκοιμημένους:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, ανάπαυσαν τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, ανάπαυσαν τους δούλους σου.

Για τους ευεργέτες:
1 300άρι: Κύριε Ιησού Χριστέ, Ελέησον τους δούλους σου.
1 ΙΟΟάρι: Ύπεραγία Θεοτόκε, σώσον τους δούλους σου

Τρία κομποσχοινια 300άρια με γενικό αίτημα ως εξής.
-Θεέ μου, μην εγκαταλείπεις τους δούλους Σου πού ζουν μακριά από την Εκκλησία, ή αγάπη Σου να ενεργήσει καί να τους φέρει όλους κοντά Σου.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από τον καρκίνο.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από μικρά ή μεγάλα νοσήματα.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από σωματικές αναπηρίες.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού υποφέρουν από ψυχικές αναπηρίες.
-Μνήσθητι Κύριε τους άρχοντες (προέδρους, υπουργούς...) καί βοήθησαν αυτούς να κυβερνούν χριστιανικά.
-Μνήσθητι Κύριε τα παιδιά πού προέρχονται από προβληματικές οικογένειες.
-Μνήσθητι Κύριε τίς προβληματικές οικογένειες και τους διαζευγμένους.
-Μνήσθητι Κύριε τα ορφανά όλου του κόσμου, όλους τους πονεμένους καί τους αδικημένους στην ζωή, τους χήρους καί τίς χήρες.
-Μνήσθητι Κύριε όλους τους φυλακισμένους, τους αναρχικούς, τους ναρκομανείς, τους Φονείς, τους κακοποιούς, τους κλέφτες, φώτισον καί βοήθησον αυτούς να διορθωθούν.
Μνήσθητι Κύριε όλους τους ξενιτεμένους.
-Μνήσθητι Κύριε όλους όσους ταξιδεύουν στην θάλασσα, στην ξηρά, στον αέρα καί φύλαξον αυτούς.
-Μνήσθητι Κύριε την Εκκλησία μας, τους πατέρες (κληρικούς) της Εκκλησίας καί τους πιστούς.
-Μνήσθητι Κύριε όλες τίς μοναστικές αδελφότητες, ανδρικές καί γυναικείες, τους γέροντες καί τίς γερόντισσες και όλες τίς αδελφότητες καί τους αγιορείτες πατέρες.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού είναι σε καιρό πολέμου.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού καταδιώκονται στα βουνά καί στους κάμπους.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού είναι σαν κυνηγημένα πουλάκια.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους Σου πού άφησαν τα σπίτια τους και τίς δουλειές τους καί ταλαιπωρούνται.
-Μνήσθητι Κύριε τους φτωχούς, άστεγους και πρόσφυγες.
-Μνήσθητι Κύριε όλα τα έθνη, να τα έχεις στην αγκαλιά σου, να τα σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να τα φυλάγεις από κάθε κακό και από τον πόλεμο. Καί την αγαπημένη μας Ελλάδα μέρα καί νύκτα να την έχεις στην αγκαλιά σου, να την σκεπάζεις με την αγία Σου Σκέπη, να την φυλάγεις από κάθε κακό καί από τον πόλεμο.
-Μνήσθητι Κύριε τίς ταλαιπωρημένες, εγκαταλελειμμένες, αδικημένες, δοκιμασμένες οικογένειες καί δώσε πλούσια τα ελέη σου σ' αυτές.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου πού υποφέρουν από ψυχικά καί σωματικά προβλήματα πάσης φύσεως.
-Μνήσθητι Κύριε τους δούλους σου πού ζήτησαν τίς προσευχές μας.

Οι κεκοιμημένοι να βοηθηθούν μόνοι τους δεν μπορούν καί περιμένουν από εμάς να τους βοηθήσουμε, όπως περιμένουν οι φυλακισμένοι μια πορτοκαλάδα.

Διάλειμμα στην αγρυπνία δεν υπάρχει• οποίος θέλει, ας κάνη.

Ό Γέροντας επιθυμούσε ό μοναχός πού ασκείται μόνος να εχη τυπικό, για να τον βοηθά στον αγώνα του. Συμβούλευε: «Να προετοιμάζεσαι από το κελί με προσευχή για το διακόνημα καί από το διακόνημα για το κελί. Έτσι θα είσαι πάντα ήρεμος καί χαρούμενος. Όταν είναι κανείς αφηρημένος, το μυαλό του γυρνάει. Βοηθά να εχη κανείς ένα πρόγραμμα από το πρωί, για να μη δημιουργείται σύγχυση από τους λογισμούς».

Σε όσους δεν είχε ευθύνη πνευματική καί δεν μπορούσε να τους παρακολούθηση δεν έδινε τυπικό. Φοιτητής του ζήτησε κάποτε να του δώσει ένα τυπικό, ό Γέροντας του απάντησε: «Δεν μπορώ, διότι ό γιατρός, όταν δώσει μια συνταγή στον άρρωστο, πρέπει να είναι κοντά του για να τον παρακολουθεί». Περιορίσθηκε να του δώσει μόνο μερικές ωφέλιμες συμβουλές για την πνευματική ζωή.

Σεβόταν απεριόριστα ότι είχαν ορίσει οί άγιοι Πατέρες. Σε κάποιον πού αυθαιρετούσε χωρίς λόγο στο τυπικό της ακολουθίας του έκανε την εξής παρατήρηση: «Εντάξει, δεν χάλασε ο κόσμος, αν αλλάξουμε κάτι, αλλά έτσι βάζουμε τον εαυτό μας πάνω από τους αγίους Πατέρες».

Ό Γέροντας τήρησε με σεβασμό και ευλάβεια τα τυπικά της Εκκλησίας καί βοηθήθηκε άπ' αυτά να φθάσει σ' ένα πνευματικό τυπικό καί να βρει το πιο ουσιαστικό: την διαμονή της αδιάλειπτου προσευχής, ή οποία μας ενώνει με τον Θεό.

Κυριακή 8 Νοεμβρίου 2020

Πρέπει να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε φιλία με τους αγγέλους – Άγιος Παΐσιος

 

Πρέπει να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε φιλία με τους αγγέλους - Άγιος Παΐσιος
Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον ορατό κόσμο και τον άνθρωπο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Θεός «έπλασε τούς αγγέλους πρίν από εμάς για χάρη μας για να αποστέλλονται ως διάκονοι, όπως λέγει ο Παύλος, στους μέλλοντας να κληρονομήσουν την σωτηρία» (Ε.Π.Ε., τόμ. 9ος, σελ. 80, 81)

Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν από τον ορατό κόσμο και τον άνθρωπο. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο Θεός «έπλασε τούς αγγέλους πρίν από εμάς για χάρη μας για να αποστέλλονται ως διάκονοι, όπως λέγει ο Παύλος, στους μέλλοντας να κληρονομήσουν την σωτηρία» (Ε.Π.Ε., τόμ. 9ος, σελ. 80, 81)

Σύμφωνα με την Ορθόδοξη θεολογία, όπως συνοψίζεται στην διδασκαλία του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού, οι άγγελοι είναι υπάρξεις πνευματικές, αεικίνητες, ελεύθερες, ασώματες, που υπηρετούν τον Θεόν και είναι κατά χάριν αθάνατες.

Το σχήμα και την κατάσταση των υπάρξεων αυτών, μόνον ο Θεός τα γνωρίζει. Είναι όμως ασώματοι και αεικίνητοι οι άγγελοι σε σχέση με τούς ανθρώπους. Σέ σύγκριση με τον Θεό, τον μόνον ασώματο, είναι δυσκίνητοι και υλικοί. Είναι πλασμένοι από λεπτή ύλη.

Μόνον ο Θεός είναι αληθινά άϋλος και ασώματος. Δεν έχουν ανάγκη από γλώσσα και ακοή, αλλά πληροφορούνται μεταξύ τους τα προσωπικά διανοήματα και τις αποφάσεις τους, χωρίς τον προφορικό λόγο. Όταν επικοινωνούν με τούς ανθρώπους, τότε λαμβάνουν σχήμα και μορφή για να μπορούν οι άνθρωποι να τούς βλέπουν. Η θέα τους είναι φωτεινή και τα ρούχα τους είναι συνήθως λευκά, πράγμα που φανερώνει την καθαρότητά τους. Τροφή τους είναι η θέα του Θεού, τον Οποίο βλέπουν, κατά το μέτρο της δυνατότητός τους.

Οι άγγελοι και οι αρχάγγελοι, διαφυλάττουν τα μέρη της γής, είναι άρχοντες των λαών και των χωρών, όπως τούς όρισεν ο Δημιουργός, τακτοποιούν τα ανθρώπινα και προστατεύουν όσους τούς επικαλούνται, κυρίως από το μίσος και την μανία του διαβόλου.

«Όπου επισκιάσει η χάρις σου Αρχάγγελε, εκείθεν του διαβόλου διώκεται η δύναμις, ου φέρει γάρ τώ φωτί σου προσμένειν ο πεσών εωσφόρος…». (Δοξαστικό των αίνων, 8ης Νοεμβρίου).

Σέ κάθε θεία Λειτουργία, η οποία είναι Σύναξη ουρανού και γής, συλλειτουργούν με τον Αρχιερέα ή τον Ιερέα άγγελοι. Στήν μικρή είσοδο, ο Λειτουργός παρακαλεί τον Κύριο να στείλη αγγέλους, για να συλλειτουργήσουν μαζί του και θα συνδοξολογήσουν την αγαθότητα του Θεού. Ο Διάκονος, επίσης, δέεται: «άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχών και των σωμάτων ημών παρά του Κυρίου αιτησώμεθα».

«Εννέα είναι τα ουράνια τάγματα και τρείς τάξεις ή τρία συστήματα, που το καθένα αποτελεί τριάδα».

Η πρώτη τριάς είναι αυτή που είναι πάντοτε γύρω από τον Θεό και είναι έτοιμη να ενωθή με αυτόν αμέσως, χωρίς την μεσολάβηση κανενός. Είναι η τάξη των εξαπτερύγων Σεραφίμ και των πολυομμάτων Χερουβίμ και των αγιοτάτων Θρόνων.

Δευτέρα τάξη είναι εκείνη των Κυριοτήτων, των Δυνάμεων και των Εξουσιών. Έργο της είναι οι διευθετήσεις των μεγάλων πραγμάτων, οι ενέργειες των θαυμάτων και ο Τρισάγιος ύμνος, το Άγιος, Άγιος, Άγιος.

Τρίτη και τελευταία είναι η τάξη των Αρχών, των Αρχαγγέλων και των Αγγέλων, το χαρακτηριστικό γνώρισμα της οποίας είναι το «λειτουργικόν εν διακονίαις και τέλος ο ιερός ύμνος του Αλληλούϊα»» (Φιλοκαλία, τόμ. 3ος, σελ. 354, 355).

Από την ώρα που βγήκαμε από την μήτρα της Εκκλησίας, την Κολυμβήθρα του βαπτίσματος, μάς παραστέκει ένας άγγελος, ο οποίος είναι φύλακας των ψυχών και των σωμάτων μας. Δέν φεύγει από κοντά εάν εμείς δεν τον διώξουμε με την αμαρτωλή ζωή μας. Εκείνο που τον ξαναφέρνει κοντά μας είναι η αληθινή μετάνοια. Οι άγγελοι χαίρονται και πανηγυρίζουν, όταν κάποιος μετανοή ειλικρινά.
Στό τέλος του «Μικρού Αποδείπνου», μιάς κατανυκτικής ακολουθίας που θα πρέπει να την διαβάζουμε όλοι μας κάθε βράδυ, υπάρχει μιά θαυμάσια προσευχή στον φύλακα άγγελό μας.

Ο άγιος Παΐσιος έλεγε ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να αποκτήσουμε φιλία με τούς αγίους και τούς αγγέλους.

Ιδιαίτερα, με τον άγιο του οποίου φέρουμε το όνομα και με τον φύλακα άγγελό μας.

Καί αυτό μπορεί να γίνη με την οργανική ένταξή μας στην πνευματική ατμόσφαιρα της Εκκλησίας, με την αδιάλειπτη προσευχή, την μυστηριακή ζωή και την άσκηση, ήτοι την βίωση των εντολών του Χριστού.

Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2020

«Εντεύξεις, δεήσεις και προσευχάς»

 

«Εντεύξεις, δεήσεις και προσευχάς»

«Εντεύξεις, δεήσεις και προσευχάς»

Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας

Εισήλθαμε, με τη βοήθεια του Θεού και τις πολλές πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου, στον τελευταίο μήνα του εκκλησιαστικού μας έτους, αφού όλοι γνωρίζουμε ότι αυτό αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου. Θα πρέπει, ακόμη, να γνωρίζουμε από την εκκλησιαστική μας ιστορία, ότι οι δεκατέσσερις πρώτες ημέρες του μηνός Αυγούστου ήταν αφιερωμένες στην τιμή του Τιμίου Σταυρού. Γι’ αυτό, εξήρχετο λιτανευτικά από το ιερό Παλάτιο την 1η Αυγούστου και μεταφερόταν στις συνοικίες της Κωνσταντινουπόλεως προς ευλογία και αποτροπή από νόσους και επιδημίες. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ψάλλουμε κατά τις ημέρες αυτές τις περίφημες καταβασίες: «Σταυρόν χαράξας Μωσής …» και μάλιστα, ακόμη και αυτή την ημέρα της ενδόξου Μεταμορφώσεως του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Το Συναξάριον της Κωνσταντινουπόλεως (του 9ου αιώνος) αναγράφει: «Τη αυτή ημέρα βάπτισις των Τιμίων Ξύλων …», δηλαδή ετελείτο Αγιασμός μετά του Τιμίου Σταυρού, προκειμένου να αγιασθούν οι πιστοί, να πάρουν την χάρη και την ευλογία του Τιμίου Σταυρού και να απαλλαγούν από τις διάφορες ασθένειες (Τυπικόν Αγίου Σάββα, υπό Γέροντος Δοσιθέου). Από τότε, όμως, που ο Τίμιος Σταυρός εκλάπη από τους Σταυροφόρους, ο μήνας Αύγουστος αφιερώθηκε στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Έχει διασωθεί μία περίφημη ομιλία του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης, ο οποίος, στη συμβουλεύουσα, τη Θεσσαλονίκη, έκανε αυτήν τη λιτανεία του Τιμίου Σταυρού. Τελούσε την ακολουθία του Αγιασμού και προέτρεπε τους Χριστιανούς να ακολουθούν αυτήν την παράδοση. Ας απολαύσουμε ένα μέρος αυτής της ομιλίας, ας ακούσουμε τις πνευματικές συμβουλές του μεγάλου πατρός της Εκκλησίας μας, ιδιαίτερα κατά τις δύσκολες αυτές ώρες της πανδημίας που διέρχεται ο πλανήτης μας, αλλά και η πατρίδα μας:

«Η φιλανθρωπία λοιπόν των θεοφόρων πατέρων, επειδή από τις τέσσερις εποχές του έτους νοσηρή είναι η θερινή, και από αυτήν περισσότερο ο ίδιος ο Αύγουστος μήνας (γιατί η ύλη μέσα μας, υπερθερμαινομένη από την προηγηθείσα θέρμη και τα καύματα, οποιαδήποτε από τα μέσα μας στοιχεία τύχει να βρει, ένα ή δύο, τα αναχέει προς ολόκληρο το σώμα, και έτσι αχρηστεύοντας τα άλλα στοιχεία που είναι μέσα μας, προξενεί τις νόσους η φιλανθρωπία λοιπόν των ιερών πατέρων, όπως είπα, βλέποντας νοσηρό αυτόν τον καιρό, για να μας ανακουφίσει τις ασθένειες, διέταξε να τελούμε αυτό το αγιασμένο νερό του ραντισμού, ώστε αγιαζόμενοι με αυτό όσοι προσερχόμαστε με πίστη, να παραμένομε ανώτεροι από τα νοσήματα που μας προσβάλλουν και προσέρχονται από τα αμαρτήματα, και συγχρόνως μας διδάσκουν, αν συμβεί σε κάποιον νόσος, να μη τρέχει προς τους μάγους και γητευτές, αλλά προς τον Θεό, προς την πρεσβεία των αγίων, προς τις για χάρη μας ικεσίες και δεήσεις και προσευχές των αφιερωμένων και αφοσιωμένων σε όλη τη ζωή τους σ΄ αυτόν΄ γιατί αυτοί που καταφεύγουν σε μαγείες και γητεύματα αθετούν την ύπαρξη του Θεού, συντάσσονται με τους δαίμονες, θανατώνουν τις ψυχές τους, και πολλές φορές τρυγούν από αυτά και αθεράπευτες ασθένειες και θάνατο. Πράγματι όταν κάποτε ο Οχοζίας, υιός του Αχαάβ, περιέπεσε σε ασθένεια, έστειλε, σύμφωνα με τη Γραφή, προς τον θεό της Ακκαρών, της οποίας οι κάτοικοι ήταν ειδωλολάτρες και γίνονταν με μαγείες και μαντείες΄ έστειλε λοιπόν ο υιός του βασιλιά Αχαάβ προς τους ειδωλολάτρες αυτούς ανθρώπους του για να μάθει τα σχετικά με την ασθένεια του. Όταν όμως συνάντησε τους απεσταλμένους ο προφήτης Ηλιού τους είπε΄ «επειδή τάχα δεν υπάρχει Θεός στον Ισραήλ, πηγαίνετε σεις να ζητήσετε θεό στον Βάαλ της Ακκαρών; Αυτά λέγει ο Κύριος η κλίνη στην οποία ανέβηκες δεν πρόκειται να κατεβείς, αλλά θα πεθάνεις οπωσδήποτε» (Γρηγορίου του Παλαμά, Ομιλία ΛΑ΄ στη λιτανεία της πρώτης Αυγούστου, Ε.Π.Ε. 10,16).